Doğu Anadolu bölgesindeki en büyük yatırımı yapan, bir iş bayanı: Prof. Dr. Yasemin Açık. Fırat Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaparken katıldığı sivil toplum örgütlerinde, bayanların iş hayatında daha faal olması için çalışmış yıllarca.
Sonra bir gün gelmiş, “Ben de endüstrici olmalıyım” diyerek, aldığı kredi ile bir fabrika kurmuş. Tam 250 milyon dolarlık bir çimento fabrikası… Kendi fikri olan bu yatırımı tekrar tüm ısrarlara direnip memleketi Elazığ'a yapmış. Bir pişmanlığı var mı diye soruyoruz, “Sadece bugün olsa yatırımı daha ucuza mal ederdim, onun dışında işlerim düzgün, para kazanıyor, yeni yatırım planlıyorum” diyor.
-Pek çok iş beşerinin çekinerek gitmediği bir bölgede kıymetli bir yatırıma imza attınız. Sizi biraz tanısak, nasıl bir aileden geliyorsunuz?
Elazığ'da 5 çocuklu bir ailenin tek kızıyım. Benim en büyük ağabeyimle yaş farkımız çoktur ancak konuttan asla o evvel çıkmamıştır, evvel bayanlar gelir bizim konutumuzda. Bu türlü bir kültür… Benim çocukluk yıllarımda kız çocukları okula gönderilmezdi. Ben ise okudum. Babam Elazığ'ın merkezinde şekercilik yapardı. Ben hem erkek üzere yetiştirildim hem de ağabeylerimin işlerini yapardım. Konutumuz daima kalabalık olurdu, babam dükkandan 5 kiloluk bisküvi getirir, bölgenin tek televizyonu bizde olduğu için gelen konukları ağırlardık. Mesken, okul ve bu işler derken bu hayat bana işleri sıraya koyup planlama ve birçok işi bir ortada yapabilme marifeti kattı.
-Üniversiteyi bitirdiniz pekala sonra eğitimci olmaya nasıl karar verdiniz?
Evet, Hacettepe'yi bitirip Fırat Üniversitesi'nde doktoramı yaptım. Öğretim üyesi olma idealim vardı. 2005 yılında profesör oldum. Daima sivil toplum örgütlerinin içinde oldum; halk sıhhati alanında bilhassa sigara yasağının çıkmasında benim de büyük emeğim vardır. Çocuklarım büyüdü. Mesleğime ve çocuklarıma ağır emek harcadığım yıllar geride kalınca Elazığ'da sivil toplum örgütlerinde daha da faal olarak çalışmaya başladım. Elazığ İş bayanları Derneği üzere çok sayıda derneğin kuruluşunda faal vazife aldım, bayanın güçlendirilmesi ile ilgili pek çok projede çalıştım. Artık TÜRKONFED'de lider yardımcılığı ve bayan kolları başkanlığı yapıyorum.
“Kendimi gerçekleştireceğim bir muvaffakiyetim olsun istedim”
-Peki iş hayatına girişiniz nasıl oldu?
Ben hem üniversitede hem sivil toplum örgütlerinde çalışırken bir yandan da eşimin kurduğu müteahhitlik, savunma, turizm üzere alanlarda faaliyet gösteren şirketlerde eşime yardım ediyordum. Bir gün geldi ki ben kendimi gerçekleştirmeliyim dedim. Kızlarıma anlatacağım bir muvaffakiyetim olsun istedim.
-Ne yaptınız bu kararı verdikten sonra?
Araştırmalara başladım. Ne yapabilirim diye kesimlere baktım. MDF fabrikası mı kursam ne yapsam derken çimento fabrikası kurmaya karar verdim. Fark yaratmayı severim. Herkesin gittiği yoldan giderseniz olmuyor, ayak izleriniz aşikâr olsun istiyorsanız farklı bir yol açacaksınız. Çimento bu türlü bir alandı. Erkek hükümran bir kesim. Monopolleşmiş bir dal. Bir halk sağlıkçı olarak bu alana girmek için yola çıktım.
-Eşiniz nasıl reaksiyon gösterdi?
Hep bana takviye olmuştur eşim. Asistanlığım vaktinde çocuklarım çok küçükken İngiltere'ye gidip lisan eğitimi almamı teşvik etmiştir örneğin. Tüm kararlarıma hürmet duyar.
-Nasıl ilerledi yatırım süreci?
2012'de fikri geliştirdim. Fizibilite yaptırdım en âlâ firmalara, pazar araştırması yaptım, nereye satacağımı planladım. Bir ölçü özkaynağım vardı, üzerine kredi aldım. Müsaadeleri şahsen takip ettim. 2014'te birinci kazmayı vurduk. 3 yıl üniversiteden fiyatsız müsaade aldım. Fabrikada gece gündüz çalıştım. Günde 7.500 ton çimento üreten bir fabrika kurdum sonunda.
3 çizgi tren yolu ile ihracatı direkt limana gönderiyorum
-Fabrikayı illa memleketinize yapmak istediniz…
Evet. O denli çok talep geldi ki Mersin'den, Bilecik'ten, Malatya'dan… Gel bize yatırım yap dediler fakat ben Elazığ'da yatırım yapmak istedim. Cumhuriyet tarihi boyunca Doğu Anadolu'ya yapılmış en büyük yatırım bu. 250 milyon dolarlık bir yatırım… O devir eşim Adapazarı'nda liman temasını yapıyordu, 'Gel burada liman içinde kur' dedi. Düşündüm, benim tek maksadım para kazanmak değildi. Doğup büyüdüğüm topraklarda istihdamı artırmak, bölgesel farklılıkları azaltma şuuru ile Elazığ'da yapma konusunda ısrarcı oldum. 500 kişi çalışıyor fabrikada. Aileler ve tedarikçilerle yaklaşık 10 bin bireye olumlu katkı sağlıyor. Fabrikayı kurduğumuz yeri çok hoş seçtik. Ardımızda 500 yıllık görünür rezerv var. Önüne 3 sınır tren yolu koydum. Yurtdışına ihracatımı İskenderun'a direkt trenle gönderiyorum.
-Nasıl gidiyor işleriniz, satışlarınız nasıl?
Çok âlâ satıyorum üretimimi. Hammaddem çok âlâ, sürdürülebilir çok güzel bir kalitem var. Yörede, Suriye'de, Irak'ta tercih edilir bir marka haline geldi Seza Çimento. Bu yıl üretimin yüzde 20'sini ihraç edeceğiz. Gelecek yıl için gayemiz ihracatı yüzde 40'a çıkartmak. Lojistik avantajımız tesirli oluyor, bölge ülkelerden güçlü bir talep var.
-Suriye'nin tekrar yapılanması sürecinde yeni fırsatlar da çıkacak değil mi?
Evet, şu an satıyoruz zati Suriye'ye lakin o savaş ortamı bittiğinde daha çok satabileceğiz. Sonuç olarak fabrika para kazanıyor. Hem yöreye bir şey kattı, hem kendimi gerçekleştirmemi sağladı. Çok şükür de uygun gidiyor.
-Yeni yatırım planı var mı?
Var, hem fabrikanın satış dağıtım ağlarını genişletecek, hem maliyetleri düşürecek bir yatırım planım var.
-Bir pişmanlığınız var mı?
Var, artık yapsam daha ucuza yapardım. Acemi olduğum için maliyet biraz yüksek oldu. İnsanların arazi, konut aldığı periyotta özkaynağımı bankaya koyup hayatımı yaşayabilirdim. Fakat risk aldım, üretim yapmaya çalışıyorum. Bu açıdan çok memnunum. Ekonomimiz üretime dayalı olmalı.
Gerçekleşme ihtimali yüzde 10 bile olsa emeğimi koyarım
Bunca iş bir ortada nasıl yürüyor?
Açık şöyle yanıtlıyor: “Ailemi aksatmıyorum. Her haftasonu eşim ve çocuklarımla özel bir vakit geçiririm. Çok uyumuyorum, 5 saat yetiyor. Bir maksadım olduğunda, ki genelde güçlü maksatlar oluştururum kendime, kimseyi duymam emek veririm. Gerçekleşme oranı yüzde 10 bile olsa emek veririm. Başıma koyduğumu yapmayı severim. Kızlarım da benim üzere. Biri ABD'de hem bizim savunma sanayi şirketimizi yönetiyor hem de kurduğu şirketi ile çimento şirketime ihracat fırsatları buluyor. Oburu de babasının yanında inşaat şirketimizde çalışıyor.”
“Her çivisinde emeğim var”
“Fabrikanın kurulması sürecinde inşaatta gece gündüz çalıştım. Her çivisinde emeğim vardır. Ben o bölgenin insanı olduğum için benim için yatırım açısından bir itimat sorunu oluşmadı. 1991'den beri halk sağlıkçı olmam ve sivil toplumda çalışmam sebebiyle yöreyi yeterli tanıyorum, yöre insanı da beni düzgün tanır. Benim işim zora düşse herkes koşar yardıma. Bu yatırım sürecinde de herkes seferber oldu.”
Halk sağlıkçının fabrikasından bir miligram bile toz çıkmıyor
“Fabrikayı şu an kurduğum yatırımın yarısına da kurabilirdim. Fakat bir halk sağlıkçı olarak etraf dostu olmak için torba filtre sistemi kurdurdum. Bacadan çıkacak tozu motamot toz torbası süpürge üzere hapsedip tekrar hammadde olarak kullanıyor. Ülkemizde müsaade edilen ton başına partikül ölçüsü 50 miligram. AB'de bu 30 miligram. Bizden 1 miligram bile çıkmıyor.”
Çimentoda Ar-Ge ünitesi kurdu
“Çimento fabrikamın içinde Ar-Ge ünitesi oluşturdum. Yeni eser geliştirme konusunda çalışmalar yapıyoruz şu an. Farklı hammaddelerin kullanımı ile daha hafif eser üzerine çalışıyoruz.”
Afrika'ya dört gemi gönderdim
“Afrika'ya kilinker satıyorum. Yıl başından beri 4 gemi gönderdim. Daha da göndereceğim. Her gemi 40 bin ton civarında eser taşıyor. Her yere gönderiyorum Afrika'da. Kolombiya'ya da ihracat yapacağız. Demiryolu sınırını fabrikaya çektim, konteyner'ı orada eş vakitli olarak yükleyip limana gönderiyorum. Oradan ihraç ediyoruz. Artık görüyorum rakip firmalar da demiryolu kurmaya başladılar. “
Özlem Ermiş Beyhan/Dünya
