Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Japonya’nın Osaka kentinde gerçekleşen G20 Devlet Liderleri tepesinden sonra medya mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Zirve kapsamında ABD Lideri Donald Trump, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in yanı sıra Fransa, Almanya, İngiltere, Hindistan, İspanya ve Endonezya başkanlarıyla, BM Genel Sekreteri ve Dünya Bankası Lideri ile görüşmeler gerçekleştiren Erdoğan, Trump’ın görüşmede S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe tabirler kullandığını, kendisine “Ben sizi bu tarafınızla seviyorum” dediğini anlattı.
Trump’ın kendisi için “Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri” kelamından memnuniyet duyan Erdoğan, “Pazarlıkta çetin biriysem -ki severim- bu güzel bir şey” yorumunu yaptı. Posta gazetesinden Mehmet Soysal'ın haberine nazaran, Erdoğan’ın seyahate ait açıklamaları ve sorulara karşılıkları özetle şöyle:
'SİZİ BU TARAFINIZLA SEVİYORUM'
(Temaslarınızın en değerli gündem hususu S-400 ve Trump’la görüşmenizdi. Trump “Obama idaresi Patriotları Türkiye’ye satmadı. Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri. Bu tansiyonda Erdoğan’ın hatası yok. Ben kendisi ile çok düzgün anlaşıyorum” dedi. Nasıl izlenimlerle ayrıldınız? Trump’ın dediği üzere çetin biri misiniz?)
– Pazarlıkta çetin biriysem -ki severim- bu yeterli bir şey. Trump birtakım şeyleri tabir ederken zihin ardında bir şeyler saklamıyor. Sayın Trump ile görüşmemiz çok olumlu bir havada geçti.
– Kendileri S-400 ve F-35’ler konusunda bize takviye veriyor. Mesela bugün basına yaptığı açıklamada S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe tabirler kullandı. Ben de dedim ki “Ben de sizi bu tarafınızla seviyorum.” Bu istikameti sahiden çok çok farklı. Bunları bu biçimde anlatması da takdire şayan. Obama’ya diyor ki “Bu süreci sen bu hale getirdin. Sen şayet Patriotları vermiş olsaydın bugün bu türlü bir durum olmayacaktı. Lakin sen vermedin. Kongre dedin, şu dedin, bu dedin, işi buraya kadar sürükledin. Şu anda da adaletli davranmaya mecburuz.”
DÜRÜSTLÜĞÜNE İŞARET
– F-35’ler konusunda bir noktaya geldi, bu çok daha değerli. “1 milyar 400 milyon dolar para vermişler. Sen malını vermiyorsun. Bu türlü anılmak da güzel bir şey değil” dedi. Artık bu parayı verdik lakin malımızı bize vermiyorlar; ne bu türlü bir tüccar olur ne de bu türlü bir müşteri.
– Bunu da çok açık ve net söylemek bir insanın dürüstlüğüne işaret eder. Bununla ilgili olarak da arkadaşlarımızı görevlendirdik, işin takibini yapmak suretiyle kapıları inşallah açmış olacaklar. Olağan ki S-400 konusunda da Sayın Putin’le yanımda yaptıkları şakalaşmalar oldu. Onlar da hoştu. (Ne dediler?) (Gülerek) Onların neler olduğunu karıştırmayın. Birtakım şeyler de bende kalsın.
'YAPTIRIM KELAMI DUYMADIK'
(ABD ile stratejik ortağız. Yaptırımlar tam olarak ‘ortadan kalktı’ diyemiyoruz tahminen lakin nasıl bir orta yol bulunabilir?)
– Yaptırım derken; “Şu şu şu hususta yaptırım” diye hiçbir şey duymadık şu ana kadar. Sayın Trump ile telefon görüşmelerimde, ikili olarak bir ortaya gelişlerimizde şu ana kadar “Biz size şu yaptırımı yapacağız” demedi. S-400’le ilgili olarak da “Haklısın” dedi. Bugün işi çok daha ileri bir düzeye taşıdık. Bu ileri düzeyde de Sayın Trump “Bu adaletsizliktir” dedi. Bu çok kıymetli. Sayın Putin’le üçlü olarak bir ortaya geldiğimizde de tekrar makul ve hoş şeyler söyledi. Tabi daha evvel de Sayın Putin ve Trump ortasındaki görüşmeyi Sayın Putin esasen bize anlatmıştı. Yani oralardaki görüşmelerde de bu mevzu olumlu istikamette. O denli zannediyorum ki rastgele bir külfet olmadan bu süreci aşacağız. Olağan bu ortada Sayın Trump’ın Türkiye ziyaretinin gerçekleşmesiyle ve iş kurulunu de yapmak suretiyle bu işi çok daha ileriye taşımış olacağız. Bu ortada biz bir de oradan THY olarak 100 tane Boeing uçağı alıyoruz… Halkbank konusunun DA kısa müddette çözüleceğini ümit ediyoruz.
'SAYIN TRUMP POZİSYONUNU BELİRLEDİ'
(Bütün dünya “Sayın Erdoğan Trump’ı ikna edecek mi?” diye bekledi. Güya ikna olmuş üzere geldi; “Hiçbir Hollywood setinde bu kadar hoş insanı bir ortada görmedim” dedi. Bu yaklaşımını nasıl karşıladınız?)
– Bu türlü bir yaklaşım elbette âlâ karşılanır. Olağan bundan sonraki süreç de çok kıymetli. Bu S-400’ler konusunda bilhassa birilerinin, farklı bölümlerin sağda solda artık konuşmaması lazım. Zira bu açıklamadan sonra Sayın Trump pozisyonunu belirlemiştir. Fakat birileri de maalesef kendilerine nazaran gelin güvey oldular, rastgele yazıp çiziyorlar. Buna umut bağlayanlar var… Başlığı atıyorlar lakin içinde bir şey yok.
'F-35’LERİ VERMEMEK YAKIŞMAZ'
(Trump’ın ABD basınına yaptığı “Türkiye parasını ödediği uçakları almak istiyor, bundan doğal ne olabilir ki?” açıklaması konusunda)
– Bunu bizim yanımızda da söyledi zati. F-35’ler konusunu daha evvel de kısmen anlatmıştım. Alacağımız savaş uçağı sayısı 100 artı 16. Yani toplamda 116 tane. Bunların da ödeme planları belirlenmiş durumda. Mesela geçen hafta 50 milyon dolarlık ödeme yapıldı. Bu ödemeyi aksatmadan yapan bir ülkeye, üstelik bir stratejik ortağa bu türlü bir uygulamayı o da haklı olarak eleştirdi; “Ödemesini yapıyorlar fakat biz uçaklarını vermiyoruz” dedi. Bu ABD üzere bir devlete yakışacak bir şey mi? Mümkün değil. Üstelik gönderdiğimiz pilotların eğitim programını durdurmuşlardı.
'S-400’LER 10 GÜN İÇERİSİNDE GELİYOR'
– Rusya’da ise tam tersine, S-400’lerle alakalı çok önemli bir eğitim çalışması yapıldı. O eğitim çalışmalarına katılanlar tıpkı vakitte öğretmen konumundalar. Biz yola çıkmışız. Şurada tahminen bir hafta, 10 gün içerisinde birinci serisi inmiş olacak. Bu türlü bir noktadayız ve bu hususta her türlü hazırlık, önlem vesaire bitmiş. Bunu Trump’a açık açık ben de söyledim, Sayın Putin de söyledi. ‘Bir S-400 üç Patriota bedel’
(Trump’la görüşme sonrası muhtemel yeni bir Patriot alımına yeşil ışık yanmış oluyor mu?)
– Artık farklı bir şey var. Teknolojik olarak bir S-400 üç Patriota bedel. Buna karşın biz kaideleri görelim. Şayet koşullar S-400 ile eşit bile olsa biz Patriot alırız. Ancak eşit olmazsa -kusura bakmayın- o vakit sen menfaatini düşünüyorsan biz de menfaatimizi düşüneceğiz. Bunu da açıkça söyledik. Kredi, ortak idare üzere birçok mevzu var ve tabi bir de fiyat problemi. Maliyet tahlillerini yapmadan bu tıp adımları atmayız. ‘Putin’den rejimi uyarmasını istedik’ (İdlib’deki atakları rejim yapıyor lakin Rusya’nın da denetiminde olan bir yer. Putin nasıl açıklıyorlar bu hücumları?) Sayın Putin’le yaptığımız görüşmede ikili münasebetlerin yanı sıra Suriye ve İdlib hususlarını ele aldık…
'İDLİB'DE SAYIN PUTİN İLE ÇALIŞIYORUZ'
– İdlib’de biz sahiden Sayın Putin’le çalıştık ve çalışıyoruz. Şu anda orada Rusya’nın etkisi olsa bile biz bunun gerisinde rejimin olduğunu görüyoruz. Putin’e bu taarruzlar konusunda rejimi uyarmasını söylüyoruz. Son olayda rejimin bizim müşahede noktalarımıza yaptığı taarruzda 1 askerimiz şehit oldu. Biz de buna gerekli karşılığı verdik. Bundan sonraki süreçte de şayet bu türlü bir yanlışları olursa gerekli dersi almaya devam edecekler. Bugün bizim en çok üzerinde durduğumuz mevzulardan biri de bilhassa şu anda buradaki gayrette 300 bin insanın bizim hududumuza hakikat hareketlenmesi emareleridir. Biz bu hareketlenmenin durdurulması dileğindeyiz. Çünkü 330 bin kişi Suriye’ye geri dönüş yaptı.
– Biz geri dönenlerin daha da artmasını beklerken İdlib’den bu türlü bir durum kelam konusu olursa o vakit demek ki elde var sıfır. Başta BM Genel Sekreteri Guterres olmak üzere başka görüşmelerde de bunu etraflıca konuştuk… Ayrıyeten Türkiye-Rusya-İran olarak bir üçlü tepe yapalım dedik ve arkadaşlarımızı görevlendirdik. Bu üçlü tepeyi yakın vakit içinde temmuz başı üzere gerçekleştireceğiz. Üçlü tepenin akabinde Türkiye-Rusya-Almanya-Fransa olarak dörtlü İstanbul Zirvesi’ni toplamayı planlıyoruz.
'BARIŞ KORİDORU' İFADESİ
(Suriye’nin kuzeyiyle ilgili güvenlik koridorundan, göçmenlerin oradan geçişinden bahsederken “barış koridoru” dediniz. Bunu biraz açabilir misiniz? Bu tabir galiba bundan sonra çok duyacağımız bir tabir?)
– İnşallah. Artık bu beşerler oraya barış ortamını yakalamak için gelecekler. O barış ortamında bu beşerler hem inançta olacaklar hem de “artık benim için savaş bitti, o denli bir ortamdan kurtuldum” diyecekler. Bize düşen misyon neyse biz de önlemlerimizi alacağız.
'MANŞETLERLE SAVAŞIYORUZ'
(Manşet almak ismine bir şey sormak istiyorum. Birinci sefer bir ABD Lideri şahinlerin gözüne bakarak Türkiye’nin haklı olduğunu üzerine basarak söylüyor, “siz haklısınız” diyor. Bu Türk-Amerikan alakaları ismine yeni bir periyot mi?)
– Bunu ben söylemeyeyim. Siz esasen kendisinden şahsen dinlediniz. Benden bu türlü bir manşet atmamı isterseniz bu hakikat olmaz. Biz manşetler ile savaşıyoruz. ‘Macron’un yüzüne şahsen söyledim’
(Doğu Akdeniz’de bir tansiyon tırmanıyor. Bu hususta siz Türkiye’de iken Macron ile ilgili çok sert tabirler kullandınız. Buradaki görüşmelere nasıl yansıdı?)
– Buradaki görüşme tam tersine çok olumlu geçti. Sayın Macron “Niye bana bunları söyledin falan” demedi. İkili görüşmede kendisine şahsen söyledim; “Bak” dedim, “Kıbrıs probleminde sen bir kere konuşamazsın. Senin Kıbrıs’la yakından uzaktan alakan yok. Burada ben konuşurum, Yunanistan konuşur, İngiltere konuşur, AB konuşur fakat sen konuşamazsın.” ‘Filistin’in üzerine yatmak istiyorlar’ (Yüzyılın planı ismiyle lanse edilen ve aslında Filistin davasını bitirme niyeti taşıdığını dillendirilen mutabakatla ilgili sizin duruşunuz nedir?) Bu hususa bizim olumlu yaklaşmamız asla ve kat’a kelam konusu değil. Her platformda bunun karşısında olduğumuzu daima söyledik. Mesela Bahreyn Tepesine karşı olduğumuzu baştan söyledik. “Filistin toprakları satılamaz” dedik. Birebir formda oraya gitmeyen ve buna karşı çıkanların yanında olduğumuzu söz ettik.
– Yani Kudüs’le ilgili BM’deki tutumumuz ne ise yarın burayla ilgili net halimiz bu olacaktır. Buna mutlaka fırsat vermeyiz. Bu sorunun ardında yatan bir öbür değerli bahis da bilhassa 1967 planının unutturulmak istenmesidir. O bölgenin 1967’deki bölünmüşlüğüne baktığımızda bunun gerisinde bugün Filistin sıkıntısında olduğu üzere, İsrail vardı. Ancak onlar natürel artık oralara hiç yaklaşmıyorlar, üzerine yatmak istiyorlar. Tüm uğraşları Filistin’i oralardan çıkarmak için, maksatları bu. Halbuki ABD de AB de 1967’de yapılan mutabakatın taraftarıydı.
– İki devletli tahlil konusunda oğul Bush ile yaptığımız toplantıda Bush, Dışişleri Bakanı Colin Powell’a “Bak sana talimatı veriyorum. Bu işi sen çözeceksin” dedi… Biz de üzerimize ne düşerse yaparız, dedik ama onlar bu işi başaramadı. Orada o denli kaldı. Obama idaresi de aldıkları yerden işi götürmedi. Yeni idare çok daha farklı, Evanjelik bir idare olduğu için aslında badire var. Ama onlar da gayesine varamadı. Kudüs sorununda ne kadar taraftar buldukları ortada. ‘Münbiç aşiretleri bizi çağırıyor’
(Münbiç sıkıntısında bir kademe kaydedildi mi?)
– Şu anda Münbiç’le ilgili olarak bize verilmiş bir kelam var. Daha evvel sayın Trump da çekilme talimatını vermişti. Ancak maalesef o kelam daha yerine gelmedi. Daha evvel söylediğimiz üzere orası yüzde 80-85 Araplara ilişkin. Oranın işgalcilerle yakından uzaktan alakası yok. Şu anda burada işgal devam ediyor. Kimileri da “Sizi oraya kim sizi çağırıyor?” üzere laflar ediyor. Bizi Suriye halkı çağırıyor. Münbiç’te Münbiç aşiretleri çağırıyor. “Gelin bizi kurtarın” diyor. Bu cins bir durumla karşı karşıyayız. Kaldı ki ne ABD ne Fransa ne İngiltere ne Almanya… Hiçbirisi oraya davetli değil.
