Kadir Has Üniversitesi Memleketler arası Bağlantılar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın uyumunda, Prof. Dr. Sinem Açıkmeşe, Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Soli Özel, Dr. Cihan Dizdaroğlu ile M. Gökcan Kösen tarafından hazırlanan çalışma 26 vilayette 1000 kişinin iştirakiyle gerçekleştirildi.
EN BÜYÜK SORUN ABD İLE İLİŞKİLER
Araştırmaya katılanlara nazaran, ‘Türk dış siyasetinin en kıymetli meselesi’ ABD ile münasebetler.
2016’da araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 1,2’si ABD ile alakaları Türk dış siyasetinin en değerli sorunu olarak görürken bu oran 2017’de 4,1, 2018’de 9,6 olduktan sonra bu yıl 20,6’ya yükselmiş.
İkinci sırada yüzde 18,3 ile “sınır ötesi terörle mücadele”, üçüncü sırada ise yüzde 12 ile “Suriye’de iç savaş”, dördüncü sırada ise yüzde 10,5 ile “Suriye’de YPG-PKK varlığı” yer alıyor.
EN BÜYÜK TEHDİT ABD, EN YETERLİ DOST AZERBAYCAN
ABD, 2016, 2017 ve 2018’de olduğu üzere 2019’da da Türkiye için en fazla tehdit oluşturan ülke olarak görülüyor.
2016’da ankete katılanların yüzde 44,1’i ABD’yi en büyük tehdit olarak görürken bu yıl bu oran yüzde 81,3’e yükselmiş.
ABD’yi yüzde 70,8 ile İsrail, yüzde 65 ile Fransa, yüzde 52,8 ile İngiltere takip ediyor.
Ankete katılanların yüzde 44,2’si Rusya’yı, yüzde 41’i ise Çin’i tehdit olarak görüyor.
Azerbaycan yüzde 65,3 ile Türkiye’nin en büyük dostu kabul edilirken onu yüzde 61,5 ile Türkmenistan ve yüzde 59,8 ile KKTC izliyor.
Amerika’nın Sesi’nden Hilmi Hacaloğlu’nun haberine nazaran Fransa, ABD, İngiltere ve Almanya üzere Türkiye’nin NATO müttefikleri, Türkiye’nin Sisi nedeniyle sorun yaşadığı Mısır, Kaşıkçı cinayeti yüzünden ilgilerin gerildiği Suudi Arabistan ve Rusya Federasyonu’ndan daha az emniyetli bulunuyor.
Buna rağmen NATO ile işbirliği yapılmasını isteyenlerin oranı 2017. Bu sayı 2018’den sonra birinci kere Rusya ile işbirliği yapılmasını isteyenlerden fazla çıktı.
Araştırmaya katılanların yüzde 44,5’i Azerbaycan’la işbirliği yapılmasını isterken onu yüzde 41,2 ile Türki Cumhuriyetler, yüzde 19,2 ile Müslüman ülkeler, yüzde 15,7 ile NATO, yüzde 12,9 ile Rusya takip etti.
Katılımcıların yüzde 15,6'sı Türkiye'nin hiç bir ülkeyle işbirliği yapmayarak dış siyasetini tek başına yürütmesi gerektiği kanaatinde.
Hükümetin dış siyasetini başarılı bulanların oranı yüzde 41,7’den yüzde 29,7’ye düşerken başarısız bulanların oranı yüzde 31,4’ten yüzde 34,8’e yükseldi. Türkiye’nin AB’ye üye olmasını destekleyenler de yükselişte. İştirakçilerin yüzde 61,1’i AB’ye üyeliğe sıcak bakarken bu oran 2018’de yüzde 55,1, 2017’de ise yüzde 48,4 idi.
Katılımcıların yüzde 55,8’i Rusya’ya olumlu yaklaşırken yüzde 75’i ABD hakkında negatif değerlendirmelerde bulunuyor
Ankete katılanların %70’i NATO üyeliğinin devamı tarafında tercih kullanırken yüzde 55,8 Rusya ile “stratejik paydaşlık var”, “yakın işbirliği var” ya da “işbirliği var” olduğu görüşünde.
ABD’yi “stratejik ortak” olarak görenler yüzde 14,5 ve “dost ve müttefik ülke” olarak görenlerin oranı yüzde 2,2 iken ankete katılanların yüzde 75’i bu ülke hakkında “güvenilmez, “sömürgeci” ve “düşman” sıfatını kullanmayı yeğliyor.
S-400, PATRİOT VE F-35’LERİN KAMUOYU BİLİNİRLİĞİ SINIRLI
Türkiye kamuoyunda uzun müddettir tartışılan, Türkiye ile ABD ortasında tansiyona neden olan S-400, Patriot ve F-35’ler de araştırmaya katılanlara sorulmuş.
Araştırmaya katılanların yüzde 37,4’i şu ana kadar S-400’ü duymadığını söylerken yüzde 41,2’si F-35’i, yüzde 59,7 ise Patriot’u daha önce işitmediğini belirtiyor.
Yüzde 17,3 S-400’ün ‘Rusya füzeleri’ ya da ‘Rus hava savunma sistemi’ cevabını işaretlerken sırf yüzde 7,7 Patriotlar ile ABD ortasında bağ kurabiliyor.
Ankete katılanların yüzde 44'ü “ABD’nin yaptırım uygulama tehdidine rağmen” Rusya’dan S-400 füzelerinin alınması gerektiğini düşünüyor. %24,9'u alınmasına karşı iken %31,1'inin fikri yok.
KENDİSİNİ DİNDAR VE MUHAFAZAKAR OLARAK NİTELEYENLER AZALIYOR
“Kendinizi siyasi açıdan nasıl tanımlarsınız?” sorusuna verilen cevaplarda “dindar” seçeneği son üç yıldır olduğu üzere tekrar birinci sırada yer alıyor. Lakin 2018 yılında deneklerin yüzde 30,9’u bu seçeneği işaretlerken bu yıl bu oran yüzde 27’ye gerilemiş. Geçen yıl olduğu üzere bu yıl da ikinci sırayı kaybetmeyen “milliyetçi” karşılığı ise iki buçuk puan artışla yüzde 23,5 oranına ulaşmış.
Üçüncü sıra da tekrar kendisini “cumhuriyetçi ve Kemalist” olarak niteleyenlerin oldu. Kendini cumhuriyetçi-Kemalist olarak tanımlayanların oranı yüzde 16,9’dan yüzde 18,5’e yükselirken kendisini “muhafazakar” bulanların oranı ise son üç yılda yüzde 22,6’dan yüzde 10,4’e geriledi.
