Türkiye’de 2021’de rekor düzeylere çıkan döviz, aralık ayında alınan tedbirlerle dizginlendi. Fakat 2022’de hem global hem de yurt içi gelişmelerin tesiriyle kur tekrar yükselişe geçti.
Özellikle Kur Muhafazalı Mevduat’ın (KKM) devreye alınmasıyla 2022’deki yükseliş 2018 ve sonrasındaki üzere yüksek bir oynaklıkla değil daha denetimli ve yavaş halde oldu. Fakat tekrar de Türk Lirası dolar karşısında dünyada en çok bedel kaybeden üçüncü para ünitesi oldu.
Geçen iki yılda keskin kıymet kaybeden TL her ne kadar Ekim 2022 prestijiyle dolar karşısında yüzde 1.5 ile hudutlu gerilemiş olsa da geçen yılın tamamında, büyük kısmı yılın birinci yarısında olmak üzere yüzde 34.9 bedel yitirdi. 2022’ye 13 lira düzeyinde başlayan dolar, yılı 18.70 lira düzeyinde tamamladı.
Dolar karşısında en çok paha kaybeden para ünitesi yüzde 69.1 ile Arjantin Pesosu oldu. İkinci sırada yüzde 56.9’luk paha kaybıyla Mısır Lirası yer aldı. TL’nin akabinde, yüzde 26.8 ile Pakistan Rupisi ve yüzde 21 düşüşle Bangladeş Takası sıralandı.
PİYASAYA GERİ SATILDI
Döviz kurunu Rusya-Ukrayna savaşı öncesi 13.50 yakınında dengeleme, akabinde 14.80’li düzeylerde muhafaza uğraşı mayısta denetimden çıktı. Mayıs ayında dünyada olduğu üzere yurtiçinde de enflasyon hızlandı, ayrıyeten büyük merkez bankalarının faiz oranını büyütmesi, doların dünyada pahalanmasıyla kurda da yıl içi en ağır oynaklık bu devirde yaşandı.
Reuters’a konuşan bankacıların hesabına nazaran Merkez Bankası, ‘yeni yöntemlerle’ 2022’de elde ettiği 100 milyar dolar, rezervlere dahil edilmeden arz olarak piyasaya geri satıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın iktisat koltuğunda oturduğu periyottan bu yana dolardaki yükselişi durdurmak için piyasaya müdahale ediliyor.
Ruble, TL karşısında yüzde 55 paha kazandı
TL’ye karşı Euro yüzde 36, sterlin yüzde 26, yuan yüzde 29, yen yüzde 23 ve İsviçre Frangı da yüzde 50 kıymet kazandı.
Diğer yandan savaş halindeki iki ülkeden Rus Rublesi’nin TL karşısındaki bedel artışı yüzde 55, Ukrayna’nın para ünitesi grivnanın artışı ise yüzde 4 düzeyinde gerçekleşti.
TL, Irak Dinarı’na karşı yüzde 30, İran Riyali’ne karşı yüzde 29 ve Bulgar Levası’na karşı yüzde 24 kıymet kaybetti.
Njierya Nairası’na karşı kayıp yüzde 22, Günay Afrika Randı’na karşı kayıp da yüzde 32 düzeyinde gerçekleşti.
