Davos’da Dünya Ekonomik Forumu başlarken, Oxfam da ‘En Zenginlerin Hayatta Kalması’ isimli raporunu yayımladı. Kovid pandemisi ve takip eden hayat pahalılığı krizi sırasında servet biriktirmelerini daha hızlandırarak kalan yüzde 99’la ortayı daha da açan yüzde 1’lik üstün varlıklı kesim, 2020’den beri yaratılan yeni servetin üçte ikisini götürdü.
Oxfam’ın dün yayımladığı yıllık eşitsizlik raporuna nazaran dünyanın en zenginleri, son birkaç yılda herkesten çok daha süratli, çok daha açık orta farkla zenginliklerine zenginlik kattı.
2020’den beri 42 trilyon dolar yeni servet yaratıldı. En doruktaki yüzde 1, son 2 yılda dünyanın geri kalanının neredeyse iki katı kadar yeni servet ele geçirdi.
En varlıklı yüzde 1’in servetleri 26 trilyon dolar arttı.
Oxfam’ın hesabına nazaran en zenginlerin serveti günlük 2.7 milyar dolar artış gösterdi.
Onların altındaki yüzde 99 ise servetlerinin sırf 16 trilyon dolar arttığını gördü.
Yeni global servetten en alttaki yüzde 90’dan bir kişinin kazandığı her 1 dolara karşılık bir milyarder 1.7 milyon dolar kazandı.
Son 10 yılda yaratılan tüm yeni servetin yarısını ceplerine indiren en zenginler, 2020’den beri üçte ikisini götürdü.
Oxfam’a nazaran milyarderlerin net varlıkları 11.9 trilyon dolara ulaştı. Bu, 2021’in sonlarına nazaran yaklaşık 2 trilyon dolar düşüş gösterse de, yeniden de Mart 2020’de sahip oldukları 8.6 trilyon doların hayli üzerinde.
Milyarderlerin sayısı ve serveti son 10 yılda ikiye katlandı. Milyarder servetinin 2022’de süratle artışı ise besin ve güç kârlarına koşut gerçekleşti. 95 besin ve güç şirketi geçen yıl karlarını iki katından fazla artırdı. 306 milyar dolar beklenmedik kâr elde eden bu şirketler, bunun 257 milyar dolarını (yüzde 84) varlıklı hissedarlarına ödedi.
Oxfam’ın örnek verdiği Walmart’ın yarısının sahibi olan Walton hanedanı geçen yıl bu biçimde 8.5 milyar dolar kar elde etti, büyük güç şirketlerinin sahibi Gautam Adani’nin serveti sadece 2022’de 42 milyar dolar (yüzde 46) arttı.
Gautam Adani, Hindistan’ın en güçlü şahsı. Oxfam’a nazaran Hindistan’ın en güçlü yüzde 1’i 2021 yılında ülkenin toplam servetinin yüzde 40.5’inden fazlasını elinde topladı.
Hindistan’da 2020’de 102 olan milyarder sayısı da 2022’de 166’ya çıkarken, fakirlerin hayatta kalmak için elzem en temel gereksinimlerini bile karşılayamadıkları belirtildi.
Oxfam, Hindistan Maliye Bakanı’nı bu ‘müstehcen’ eşitsizliğin üstesinden gelmek için çok zenginlerden servet vergisi almaya çağırdı.
Dünya çapında da en varlıklı yüzde 1’in dışında kalanlar, ekmeklerini kazanmakta zorlanır vaziyette. Yaklaşık 1.7 milyar işçi, enflasyonun fiyatları geride bıraktığı ülkelerde yaşıyor. Oxfam’ın iddiasına nazaran 2020’de global fakirlerin sayısının roket üzere fırlaması sonrası, yoksulluğun azaltılması geçen yıl büsbütün durdu.
Aşırı zenginlik ve çok yoksulluğun 25 yıl sonra birinci kere eşzamanlı arttığına da dikkat çeken Oxfam, büyüyen eşitsizliğe karşı koymak için hükümetleri en güçlü yurttaşlarından aldıkları vergileri artırmaya çağırarak şu tekliflerde bulundu:
* Global krizlerden vurgunculuğu sona erdirmek için tek seferlik servet vergisi ve beklenmedik karlara vergi getirilsin.
* Ülkede ikamet eden en güçlü yüzde 1’lik bölümünün vergileri, emek ve sermayeden elde ettikleri gelirin en az yüzde 60’ına kadar kalıcı olarak artırılsın.
* Birinci yüzde 1’dekilerin vergi oranları, sayılarını ve servetlerini değerli ölçüde azaltacak kadar yüksek olmalı. Buradan elde edilecek fonlar daha sonra tekrar dağıtılmalı.
