Türkiye 2022’de 10,4 milyar dolarlık dokumacılık ve hammaddeleri, 21,2 milyar dolarlık da hazır giysi ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirdi.
Ekonomim’den Sadi Özdemir’in yazısına nazaran ülkemizin sanayi altyapısının kurulmasında, ihracatın süratle artmasında ve natürel ki istihdamda dokumacılık ve hazır giysinin ne kadar değerli olduğu çoklukla bilinir.
Ancak ‘tekstille bir yere varamayız, kalkınamayız’ diyen kimi siyasetçiler de gördük. Sonuçta, Türkiye dünyanın en büyük dokuma ve hazır giysi üreticileri ve ihracatçıları ortasındaki doruğa yakın yerini koruyor. Hem dokumacılığın hem de hazır giysinin kilogram ihracat kıymetleri ise genel ihracatımıza nazaran bir oldukça yüksek.
Genel ihracatımızın kilogram bedeli 1,8 dolar, dokumada 4,8 dolar, hazır giyside ise 15,5 dolar düzeyindeyiz. Üstelik dokuma ve hazır giyside bu sayıları birkaç misli artırma imkânımız da var. İşte bu mevzuda âlâ örneklerden birinden bahsetmek istiyorum.
Sultan Zirve ve Hasan Tepe’nin 1992’de kurdukları Tepar Dokuma, dalında ‘teknoloji şirketi’ olmayı başardı.
Savunma sanayinden, otomotiv ve inşaata kadar çok değişik kullanım alanı olan teknik dokuma eserleri için iplik ve kumaş üreten firma, yüzde 42’si ihracattan olmak üzere 2022 yılını 20 milyon dolar ciroyla tamamladı.
Aslında bir Küçük ve Orta Uzunluk İşletme (KOBİ) olan Tepar, çok sayıda global dev firmayla masaya oturuyor ve onların muhtaçlık duydukları eserler için özel iplikler ve kumaşlar üretiyor. Bu sayede de Tepar, Almanya’dan İsrail’e, Brezilya’dan İspanya’ya kadar 30’dan fazla ülkeye ihracat yapıyor.
Yurt içindeki yerli müşteriler de Tepar’dan tedarik ettikleri eserlerle yüksek katma pahalı eserler yapıp ihraç ediyor. Hasan Zirve, “Biz artık kendimize ‘teknoloji şirketi’ diyebiliyoruz.
Çünkü çok sayıda patentimiz var, eserlerimiz de yüksek katma kıymete sahip. Bir arabada ortalama 13 kilogram dokuma vardır. İnşaatta, zelzeleye dayanıklılığın artırılmasında, yalıtımda ya da ateşe dayanıklılık gereken yerlerde özel dokumalar kullanılır” diyor.
Hasan Tepe’ye, ‘sizin kilogram ihracat bedeliniz hangi seviyede’ diye soruyorum. Karşılığı, “İplikte 6,5 dolar, kumaşta 25 dolar” diye yanıtlıyor. Sultan Zirve ise başlangıçta kot kırpıntısı ihracatıyla başladıkları dokumacılıkta artık ulaştıkları noktayı “Ürettiğimiz filament iplikler askeri ve balistik eserlerde kullanılıyor, sıcak tutan ya da ateşe sağlam kumaşlar bizim ipliklerimizle üretiliyor. Medikal, spor, işlevsel Biz artık dokumacılıkta neyi daha âlâ yaparız, yalnızca ona bakıyoruz. Şu anda en çok ihracatı, İtalya, Polonya ve Sırbistan’a yapıyoruz” diye ekliyor.
İnovasyon için teklif platformu kurduk makinanın su sarfiyatı yüzde 70 azaldı
Sultan ve Hasan Tepe’nin kızları Yağmur hukuk okuyor, ablası Yaprak ise Koç Üniversitesi’nde işletmeyi bitirip ikinci jenerasyon olarak anne ve babasının yanında, şirkette işe güce sarılmış.
Yaklaşık 100 kişilik istihdamı olan şirkette inovasyon süreçlerinin verimliliği için değişik fikirler geliştirmiş ve “Şirketimizde 7 gün 24 saat çalışan bir ‘online teklif platformu’ kurduk.
Bir ustamızın teklifiyle hava tekstüre makinesinin günlük 20 ton olan su tüketimini yüzde 70 azaltmayı başardık. Artık bu teknik bütün dokuma dalımıza hizmet edebilir. Böylelikle bütün kesimde su tüketimini önemli ölçüde azaltabiliriz” diyor.
Böylesine uyumlu çalışan ve ‘ikinci nesli da işe sarılmış’ bir şirketin gündeminde yeni yatırımlar var mı? Bu soruyu da Sultan Tepe’ye soruyorum. Bu sorunun cevabı da çok moral verici, Sultan Zirve şöyle konuşuyor:
“Büyümeye hazırlanıyoruz. Çerkezköy OSB’de 22 dönüm, Niğde’de de (Teşvikte 5. Bölge) 60 dönüm arazi aldık. Yatırım için hazırız, finansman için çalışmalarımız sürüyor. Bulunduğumuz fabrikada (Hadımköy) bu yıl ciromuz muhtemelen yüzde 20 artacak.”
