Dünya’dan Naki Bakır’ın yazısından alıntı
AK Parti milletvekillerince TBMM Başkanlığı’na sunulan, 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna “geçici madde” eklenmesine ait yasa teklifine nazaran, vatandaşların konut sahipliğinin artırılması ve konut arzının geliştirilmesi gayesiyle, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek bir kamu bankası aracılığıyla ilgili bankalara nakit kaynak aktarılacak.
Bu çerçevede vatandaşların kullanacakları konut kredilerinde birinci 3 yıl boyunca gelirlerinin muhakkak bir seviyesinde taksit ödemesi yapabilmelerini sağlamak emeliyle ve ileride geri ödenmesi şartıyla Hazine tarafından katkı sunulacak.
Söz konusu katkı, daha evvel satılmamış ve yüklenici firmaların mülkiyetinde olan konutlar ile şimdi başlanmamış yahut imali devam eden konut projelerinden konut satın alacaklara verilecek.
Yıllık üst limit 442 milyar
Bu kapsamda bir yıl içinde sağlanacak konut finansmanının toplam anapara meblağı, ilgili yıl merkezi idare bütçe kanununun 1’inci hususu, 1’inci fıkrası, “a” bendi ile belirlenen (genel bütçe) başlangıç ödeneklerinin yüzde 5’ini geçmeyecek. Cumhurbaşkanı bu fiyatı bir katına kadar artırmaya yetkili olacak.
2023 Mali Yılı Bütçe Kanununun ilgili bendinde yer alan 4 trilyon 423,3 milyar liralık genel bütçe ödeneklerinin yüzde 5’i baz alındığında bu yıl içinde konut finansmanına sağlanacak. Hazine dayanağının üst sonu 221 milyar 165 milyon liraya denk geliyor. Bu fiyatın, Cumhurbaşkanınca bir kata kadar artırılması durumunda Hazine, 2023 yılında yeni konut alacak vatandaşların taksit ödemelerine katkı için bankalara toplam 442 milyar 330 milyon liraya kadar kaynak aktarabilecek.
Hazine borçlanarak fonlayacak
Ancak Hazine, konut finansmanı için öngörülen kaynak bütçede olmadığı için bunu borçlanarak aktaracak. Hazine ve Maliye Bakanlığınca sağlanan finansmanın menkul kıymetleştirilmesi maksadıyla kamu kuruluşları ve kuracakları fonlara ikrazen (borç/ödünç verme yoluyla) özel tertip DİBS ihraç etmeye ve onlar tarafından çıkarılacak varlığa dayalı menkul değerlerin alınması karşılığında özel tertip DİBS ve kira sertifikaları ihraç edilecek.
Bu ihraçlar ile bunların vade ve faizlerini belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak. Bu kapsamda ihraç edilecek özel tertip DİBS ve kira sertifikaları için Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin mevcut ya da yeni açılacak tertiplerine ödenek eklemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili kılınacak.
Hazine’nin bir takvim yılı içinde gidebileceği net borçlanma üst limiti, 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5’inci unsurunda “Malî yıl içinde yılı bütçe kanununda belirtilen başlangıç ödenekleri toplamı ile varsayım edilen gelirler ortasındaki fark (bütçe açığı) ölçüsü kadar net borç kullanımı yapılabilir” biçiminde karara bağlanıyor. 2023 Bütçe Kanununda başlangıç ödenekleri toplamı 4 trilyon 469,6 milyar lira olarak bağlanırken, toplam bütçe gelirleri 3 trilyon 810 milyar lira olarak öngörüldü. Buna nazaran Hazine’nin 2023 yılındaki borçlanma limiti 659,6 milyar liralık bütçe açığı kadar. Yüzde 5’lik artırım yetkisi kullanılırsa bu fiyat 692,6 milyar lira seviyesine çıkacak. Fakat konut finansmanı için verilen teklif bu formuyla yasalaşırsa, vatandaşlara konut alımları için yapılacak katkının finansmanı münasebetiyle Hazine’nin yapacağı net borçlanma, kelam konusu limitlerle ilişkilendirilmeyecek. Diğer deyişle bu kapsamda ihraç edilecek özel tertip DİBS ve kira sertifikaları Kamu Finansman Kanunu’nun kelam konusu unsurundaki net borçlanma limitine tabi olmayacak.
Hazine katkısının şartları
Bir gerçek kişi için birinci üç yıldaki finansman taksit meblağının gerçek kişinin hane gelirinin yüzde 30’unu aşan kısmı kadar Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu gayeyle konulacak ödenek tertibinden, belirlenen kamu bankasının talebi üzerine katkı aktarılacak. Yüzde 30’luk oranı yüzde 30-50 ortasında belirlemeye, üç yıllık süreyi bir yıla kadar indirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Bu kapsamdaki konut finansmanları 31 Aralık 2023 tarihine kadar kullandırılabilecek, Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2024’e kadar uzatmaya yetkili olacak. Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı hissesi, yüklenici firma hesabından yahut finansman meblağından tahsil edilerek finansmanı sağlayan bankalarda süreksiz hesaplara aktarılacak. Bu fiyatlar bir yıla kadar finansman taksitlerinin ödemelerinde kullanılacak.
Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek adap ve temeller çerçevesinde bu fiyatın bir kısmı ya da tamamı finansman anapara meblağından peşin olarak indirilebilecek, bir yıllık müddet ise üç yıla kadar uzatılabilecek. Tahsil edilen meblağ, hiçbir formda yükleniciler tarafından geri istenemeyecek.
Belirlenen kamu bankası, her ayın birinci beş iş günü içinde, bulunulan aya ait toplam katkı meblağını bir icmal listesi ile Bakanlığa bildirecek.
Bakanlık talep edilen katkı meblağını, bildirim yapılan ayın 15’ini izleyen birinci iş günü anılan bankaya, icmal listesini temel alarak aktaracak. Katkının transfer günü ile finansmana ait taksit ödemeleri bankalarca tıpkı gün olarak belirlenecek.
Bakanlık talep edilen katkı fiyatını, bildirim yapılan ayın 15’ini izleyen birinci iş günü anılan bankaya, icmal listesini temel alarak aktaracak. Katkının transfer günü ile finansmana ait taksit ödemeleri bankalarca birebir gün olarak belirlenecek.
Bankaların, geri ödeme meblağlarını katkıdan yararlananlara rücu etme hakkını kullanması durumunda geri ödemelerin başlamasından sonra ek bir faiz oranı uygulanmayacak.
