Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden yapılan derlemeye göre, 2022 sonu itibarıyla 19 KİT, bir KİT bağlı ortaklığı, 4 kamu bankası ve 8 diğer kuruluş olmak üzere toplam 32 kamu işletmesi bulunuyor. Bu işletmelerin geçen yıl itibarıyla toplam nominal sermayesi 548 milyar lira, toplam ödenmiş sermayesi yaklaşık 515 milyar lira oldu.
Geçen yıl bütçeden KİT’lere 225,5 milyar lira sermaye ve 19,5 milyar lira görevlendirme bedeli olmak üzere toplam 245 milyar lira ödeme yapıldı. KİT’lerden bütçeye yapılan ödemeler ise 5,5 milyar lira temettü, 1,7 milyar lira hasılat payı, 3,5 milyar lira kurumlar vergisi ile diğer yasal yükümlülük karşılıkları ve 16,3 milyar lira finansman fazlası olmak üzere 27 milyar lira olarak gerçekleşti.
KİT’lerin aktif büyüklüğü geçen yılın sonunda bir önceki seneye göre yüzde 135,5 artışla 1,14 trilyon liraya ulaştı. Brüt satışlar ise yüzde 233,8 artış göstererek 1,11 trilyon lira oldu.
KİT sisteminde 6,6 milyar lira net kar elde edildi
Geçen yıl sonunda mal-hizmet satış maliyeti, bir önceki seneye göre yüzde 216,1 artış gösterdi. Bu durum satışların karlılığını olumsuz etkilese de KİT sisteminin 2021 sonunda 24,3 milyar lira olan dönem net zararı, 2022 yılında 6,6 milyar lira net kara dönüştü.
KİT sisteminin yarattığı katma değer, kuruluş bazında karşılaştırıldığında, 2022’de en yüksek katma değeri Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) yarattığı görüldü. Bu kuruluşu sırasıyla, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), Eti Maden ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) izledi. En düşük katma değeri yaratan kuruluş ise Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) oldu.
En yüksek faiz dışı fazla TCDD, en yüksek faiz dışı açık BOTAŞ’ta kaydedildi.
Enerji ve demir yolları yatırımları öne çıktı
KİT’lerin yatırım harcaması geçen yıl sonu itibarıyla bir önceki seneye göre yüzde 179 artarak 109 milyar 300 milyon lira seviyesine ulaştı. Bu tutar, 2022 gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 0,73’üne karşılık geldi.
Geçen yıl en çok yatırımı sırasıyla TPAO, TCDD, BOTAŞ, TEİAŞ ve TCDD Taşımacılık AŞ gerçekleştirdi.
Buna göre, TPAO 52,6 milyar liralık yatırım yaparken, TCDD’nin yatırım tutarı 18,9 milyar lira, BOTAŞ’ın yatırım tutarı ise yaklaşık 17,5 milyar lira olarak belirlendi.
Teşebbüslerin sektörel yatırım harcamalarında 83,2 milyar lirayla enerji ilk sırayı alırken, bunu 23,8 milyar lirayla ulaştırma, 1,2 milyar lirayla tarım izledi.
KİT’ler 2021’de yaklaşık 38,4 milyar lira faiz dışı açık verirken, geçen yıl bu rakam 192,2 milyar lira oldu.
Kuruluş bazında dönem kar-zarar tutarları incelendiğinde, 2022’de en yüksek karlılığın Eti Maden’de kaydedildiği, bu kuruluşu sırasıyla TPAO, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) ve TKİ’nin takip ettiği görüldü. Geçen yıl en yüksek dönem zararı ise TEİAŞ’ta kaydedildi. Bu kuruluştan sonra sırasıyla TCDD, TCDD Taşımacılık AŞ ve TTK geldi.
