İdriz Çokal'ın araştırma haberi
BİBER, bir müddettir pazar, manav ve marketlerde en yüksek fiyatlı zerzevat olarak karşımıza çıkıyor. Biber fiyatları cinsine nazaran 10 ile 25 TL ortasında. Bu fiyatlar tarla mahsulünün alana ineceği mayıs ayına kadar bu türlü devam edecek üzere görünüyor.
Ancak bu hafta biz size öbür bir biber cinsinden bahsetmek istiyoruz. Son periyotlarda hangi restorana girsek karşımızda turşuluk biberleri yani üreticinin deyişiyle “biberiye”yi görüyoruz. Biberiye yeni bir eser değil elbette fakat son periyotta o kadar çok karşımıza çıkmaya başladı ki biberiye pazarını araştırdık. Değişik bilgilere ulaştık. Birtakım bölgelerde acı biberiye alternatif eser olarak üreticinin yüzünü güldürür olmuş.
3 MİLYAR TL’LİK PAZAR
Ancak biz biberiyeden evvel Türkiye’deki biber üretiminden bahsedelim. Türkiye’de yıllık 2.7 milyon ton biber üretimi gerçekleşiyor. Bu üretimin büyük kısmı iç piyasada tüketilirken 100 bin tonu ihraç ediliyor. İhracattan yıllık 100 milyon dolarlık gelir elde ediliyor. Biberin iç piyasadaki toplam pazarı ise 3 milyar TL’ye yakın. Biber yazın açık alanda, kışın seralarda olmak üzere her mevsim üretiliyor. Seralarda üretilen biberler sofralık.
Tarlada üretilen biberler ise salça, pul biber, turşuluk, kuru biber ve taze olarak tüketiliyor. Türkiye’nin her bölgesinde üretim olmakla birlikte yaygın olarak Antalya, Ankara Beypazarı ve Çubuk, Aydın, Isparta, Mersin, Adana, Denizli, Kilis, Şanlıurfa, Gaziantep, Bursa, Çanakkale üzere vilayetlerde üretim öne çıkıyor. Güney kıyılarında yüklü seralarda üretim yapılırken, öteki bölgelerde tarlada açık alanda üretim yapılıyor. Kış periyodunda yediğimiz biberlerin tamamı sera bölgelerinden pazara ulaşıyor.
Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde taze-sofralık yahut besin sanayisinde farklı biçimlerde işlenmek üzere biber yetiştiriciliği yapılırken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde bilhassa toz ve pul bibere yönelik üretim yapılıyor. Akdeniz Bölgesi başta olmak üzere Ege, Marmara ve Karadeniz Bölgelerinde toplam üretimin yüzde 85’i gerçekleştiriliyor. Türkiye’de üretilen biberin yüzde 60’ını sivribiber, yüzde 28’ini dolmalık biber, yüzde 4’ünü çarliston biber, yüzde 8’ini kapya, domates biberi, kurutmalık biberler, pul biber elde etmeye uygun biberler oluşturuyor. Turşuluk biberler de bu son dilim içinde yer alıyor.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) biber datalarını tutarken turşuluklar için başka bir data yok. Fakat son periyotlarda turşuluk biberlerin, bilhassa de acı biberiyenin hissesi giderek yükseliyor. O denli ki birtakım bölgelerde alternatif eser olarak ekiliyor ve çiftçiler bu eserden epeyce mutlu.
TAM DİKİM DÖNEMİNDEYİZ
Mart ayından itibaren üreticiler ortasında tatlı bir telaş başlar. Sera bölgeleri dışındaki bitkisel üretim için tam dikim aylarıdır. Şu sıralar fideler yetiştiriliyor. Mayıs ayından itibaren tarlalara dikimler başlayacak. Turşuluk biber için de takvim bu türlü. Birçok bölgede dikim hazırlıkları tamamlanmış, fidelerin toprakla buluşmasına sayılı gün kaldı. Turşuluk biberlerin de mayıs ayından itibaren tarlalara dikimi başlayacak. Haziran sonu üzere birinci hasatlar yapılacak. Birinci etapta taze olarak tüketilen biberler, ağustos sonu ve eylül aylarından itibaren de turşuluk olarak fabrikalara satılanlar hasat edilecek. Turşuluk biber yüklü olarak Bursa, Balıkesir, Denizli, Kahramanmaraş, Ankara Çubuk ve Beypazarı’nda üretiliyor.
İVRİNDİ ÖNE ÇIKIYOR
Turşuluk biber konusunda öne çıkan bölgelerden biri Balıkesir’in İrvindi ilçesi. Bölgede sulu tarım imkanları arttıkça domatese alternatif olarak turşuluk biber üretimi giderek artmış. İlçede 2 bin 500 dekarda turşuluk acı biber üretimi yapılıyor. Bunun büyük kısmını da biberiye dediğimiz çeşit oluşturuyor. Ekim alanlarının artmasında fiyatlar da tesirli olmuş. Geçtiğimiz yıllarda fiyatlar tarlada 5 TL’ye kadar çıkmış. Haliyle çiftçi kazanınca ekim alanları da artmaya devam etmiş.
İvrindi Ziraat Odası Lideri Hasan Hüseyin Koyun, İvrindi’de turşuluk biber üretiminin her yıl artış gösterdiğini belirtiyor. İlçenin bu esere dönmesinde Tarım ve Orman Bakanlığı İlçe Müdürlüğü’nün de özel bir katkısı olduğunu belirtelim. İlçe müdürlüğü yöneticileri ve çalışanı alana çıkarak çiftçiyi eğitmiş. Biber üretimini çiftçiye alternatif eser olarak sunmuş. Sulama için yapılan göletler de eklenince ilçe turşuluk biber üretim merkezi haline gelmiş.
ÜÇ YIL DAYANIKLI
Kahramanmaraş pul biber ve salçalık biberde kıymetli merkezlerden biri. Fakat son devirlerde turşuluk biber üretimi de öne çıkmaya başladı. Vilayette üretilen biberler yalnızca iç piyasaya değil İran ve Irak başta olmak üzere Avrupa ve Orta Asya ülkelerine de satılıyor. Kahramanmaraş’ta turşuluk biber üretimi yapan Kazım Yazıcıoğlu, “Biz burada hem turşuluk, hem yemeklik, hem de salçalık biber üretimi yapıyoruz. Turşuluk biber imalatını Kahramanmaraş’ta birinci kere başlattık. Biberlerimizi İran ve Irak başta olmak üzere öbür ülkelere de satacağız” diyor.
Denizli’nin Çal ilçesi aslında üzümleriyle meşhurdur. Hem kurutmalık hem de şaraplık üzümleriyle ün yapmıştır. Fakat Çal’ın üzüm yapılmayan bölgelerinde son devirde alternatif eser olarak turşuluk biber öne çıkmaya başladı. İlçenin üç köyünde biberiye üretimi yapılıyor. Çal Ziraat Odası Lideri Haşim Ahmet Çil, Dağmarmara Köyü başta olmak üzere üç köyde önemli ölçüde turşuluk biberiye üretimi yapıldığını belirtiyor. Çil, “Köylerimizde üretilen turşuluk biberler fabrikalar tarafından çok tercih ediliyor. Başka bölgelerde üretilen biberlere nazaran daha sağlam oldukları söyleniyor. Öteki bölgelerde üretilen biberler turşuluğa yattıktan sonra iki yıl bile dayanmazken bizimkiler üç yıla kadar dayanıyor. Bu nedenle fabrikaların tercih ettiği bir bölge haline geldik. Pazar sorunu yaşamıyoruz. Üreticimiz de eserden şad. Alternatif eser yetiştiricilerinin her vakit yanındayız. Gerekli takviyesi her vakit sağlıyoruz” diyor.
Bir dekar bahçenin maliyeti
Biber bahçesi kurmak çok maliyetli değil. Üreticilerin yüzünü güldüren bir zerzevat tipi. Şu sıralar ekim için karar verme periyodu. 1 dekarın maliyeti sulama, bakım, personellik 4 bin TL’yi geçmiyor. 1 dekardan 2 tonun üzerinde biber elde ediliyor. Geçen yıl tarlada 5 TL’den satışı gerçekleştirildi. 4 bin TL masraf yapıp 10 bin TL üzerinde gelir elde edebilirsiniz. Net yararınız 6 bin TL’yi geçiyor. İşin uzmanları en az 20 dekar ile bu işe girilmesini öneriyor. Bu türlü olunca da yıllık gelir 100 bin TL, net yarar da 60 bin TL’yi buluyor. Kendisi acı lakin tatlı bir gelir kapısı.
Biberiye turşusu markaları
Tat, Tamek, Berrak, Melis, Aysan, Fersan, Nurova, Kühne, Vatan, Penguen, Yonca, Sera, Yakamoz, Cansiperane, Çiçek
Turgay TÜFEKÇİOĞLU / Berrak Turşuları İdare Heyeti Başkanı
“Yılda 3 bin ton biber alıyoruz”
Acı biber tüketimi en önemli üç cins biber cinsinde oluyor. ‘Acı son’ yahut ‘yakan biber’ denilen küçük sivri biberlerden yılda 400 tona yakın alıyoruz. En değerlisi bunlar. Üreticiden ekim fiyatı, nakliye komite 5 TL’yi geçiyor. Bu biberleri yüklü olarak Marmara ve Ege bölgesindeki üreticilerden tedarik ediyoruz. Bilhassa de Çanakkale’den alım yapıyoruz. ‘Biberiye’ yahut ‘Antalya biberi’ olarak bilinen acı biberlerden de yıllık 300-400 ton ortası alım yapıyoruz. Bu biberler biraz daha ucuz. Ege, Marmara ve Akdeniz’den alım yapıyoruz. En çok pazarı olan çeşitler ise ‘Jalepeno’, ‘Halepeno’ yahut ‘güzel acı’ denilen biber cinsi. Yılda 2 bin tona kadar çıkıyoruz. Bu biberleri de yeniden Marmara, Ege ve Akdeniz’deki üreticilerimizden tedarik ediyoruz. Yıllık toplamda 3 bin ton biber alıp Berrak marka turşu olarak piyasaya veriyoruz.
Biber üretimi
Yıl Ölçü (Milyon/Ton)
2001 1.4
2002 1.5
2003 1.7
2004 1.7
2005 1.6
2006 1.7
2007 1.8
2008 1.7
2009 1.7
2010 1.8
2011 1.9
2012 1.9
2013 2.0
2014 2.1
2015 2.2
2016 2.3
2017 2.5
2018 2.7
2019 2.8*
Kaynak: TÜİK
Para Dergisi
