Türkiye’nin uzun müddettir ihraç etmek için üzerinde çalıştığı ATAK helikopterinin ihracatı için motor mahzurunun aşılamadığı ortaya çıktı. ATAK’ın ABD-İngiltere ortak imali motoru nedeniyle satış meçhullüğü devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın evvelki gün gazete ve televizyonların genel yayın direktörleriyle yaptığı toplantıdaki açıklamaları, ATAK helikopterinde kullanılan ABD-İngiltere ortak imali motor için İngiliz Rolls Royce’tan talepte bulunulduğunu lakin bu talebe olumlu cevap verilmediğini ortaya koydu.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, 13 Temmuz 2018’de Pakistan’a 30 adet T129 ATAK helikopteri satışı konusunda muahede sağladı.
Anlaşmanın yapıldığı periyotta ihracatın toplam fiyatının 1.5 milyar dolar fiyatında olduğu ve böylelikle Türkiye tarihinin tek seferde en büyük savunma sanayii ihracatının gerçekleştireceği belirtilmişti. Ayrıyeten Filipinler’in de ATAK helikopterine ilgi gösterdiği belirtilmiş, bu kapsamda Türkiye ile Filipinler ortasında Savunma Sanayii İşbirliği Mutabakat Muhtırası imzalanmıştı.
Alternatif arayışı
O periyotta Pakistan’a birinci ATAK helikopterinin 2019 yılı içinde teslim edileceği haberleri yapılmıştı lakin takvimde helikopterin en kıymetli modüllerinden olan motor sorunu ortaya çıktı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ/TAI) tarafından üretilen ATAK helikopterinde Amerikan Honeywell ile İngiliz Rolls Royce şirketlerinin ortak teşebbüsü olan Light Helicopter Turbine Engine Company’in (LHTEC) ürettiği CTS800 tipi motor kullanılıyor.
Helikopterde bu motor kullanıldığı için öteki bir ülkeye ihracatında ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) müsaadesi gerekiyor. Pentagon’dan bu müsaade hala çıkmadı. Rusya’dan alınan S-400 füzeleri nedeniyle ABD’den yaptırım tehditlerinin geldiği bir devirde bu müsaadenin kısa vadede çıkması beklenmiyor.
Geçen yıl sonunda Türkiye’nin ATAK için LHTEC motoruna Fransa ve Polonya’dan alternatif aradığı tarafındaki haberler basında yer almıştı. Fakat Pakistan ATAK helikopterinde ABD dışındaki bir ülkeden motor kullanılması durumunda Himalayalar’da tekrar test uçuşu yapılmasını kural koşuyor.
TUSAŞ Motor Sanayii’nin (TEI) yerli helikopter motoru olarak tasarladığı turboşaft motorunun birinci testi ise geçen yılın sonunda yapıldı. Yerli helikopter motorunun seri üretim basamağına gelmesi ve ATAK helikopterinde kullanılabilmesinin ise uzun vadede gerçekleşebileceği belirtiliyor.
Türkiye’de şu anda Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na 41, Jandarma Genel Komutanlığı’na 6 olmak üzere toplam 47 ATAK helikoperi teslim edildi.
Hüseyin Hayatsever/Cumhuriyet
