Damat, Tween ve D’S Damat markalarını bünyesinde barındıran Orka Holding İdare Konseyi Lideri Süleyman Orakçıoğlu, anormalin olağan sayıldığı bir süreçten geçildiğini belirterek panik havasıyla atılan hiçbir adımın da muvaffakiyet getirmeyeceğini söyledi.
Orakçıoğlu, endüstride ve üretimde eli taşın altında olanları, şu anda yükü taşıyanları, vergisini, sigortasını vaktinde ödeyenleri, tüm yükümlülüklerini yerine getirenleri yeni yatırımlar için heyecanlandırmak gerektiğine dikkat çekti. Süleyman Orakçıoğlu ile dokumacılık ve hazırgiyimdeki şimdiki problemleri ve kümenin amaçlarını konuştuk.
Çok kusur yapıldı
Birçok bölüm güç bir devirden geçiyor, dokumacılık ve hazır giysi için durum nedir?
– Dünyada da anormalin olağan sayıldığı bir süreçten geçiyoruz. Rüzgârı gerimize aldığımız vakit tahminen bizler de çok yanlışlar yaptık. Zira maliyetlere çok bakılmadı. 100 metre aralıklarla mağazalar açıldı. Herkes yaptığı yatırımlara o anki duruma baktı her şey daha hoş olacakmış kurgusuyla yaptı. Bunları gerçek kullanabilmemiz çok değerli. Artık AVM yatırımcısı da perakendeci de haklı. AVM’ci diyor ki “borçlandım, yatırım yaptım”, perakendeci “TL ile kazanıyorum kiramı buna nazaran vereyim.” Burada çıkış yolu için büyük bir dayanışma gerekiyor.
İstanbul alışveriş yapısında dünyanın en büyük altyapı kurgusuna sahip oldu. Yurtdışı alışveriş turizmine yönelik kıymetli projeler ortaya koymak lazım. Bunu bir türlü harekete geçirememe konusunda gerekli adımı atamıyoruz. Mesela otellerin dolu olduğu devirde bu alışverişe de olumlu yansıyor. Bunu daha şuurlu kampanyalar ya da projeler haline getirmek lazım.
B planı şart
Bu sıkıntı devri şirketler nasıl atlatabilir, bir ‘B planı’ var mı?
– Maliyetleri kesinlikle gözden geçirmek gerekiyor. Artık bizim işimiz de büsbütün matematik oldu. Yani bu işin de bilimsel çalışmalarını yapmak gerekiyor. Daima ölçmek, pahalandırmak lazım. İster kâr etmeyen bir mağaza ister bir ünite olsun bunların yarar maliyet tahlilini yapıp kesinlikle buna nazaran yol haritası çizmek gerekli. Biz mesela yurtiçinde 7 tane mağaza kapattık, tahminen lokasyonu uygun seçmedik, duygusal davranmamak gerekiyor. Lakin buna karşılık 17 tane de yeni mağaza açtık. Bazen detoks yapmak gerekiyor. Üzerinizdeki yükleri azaltmak için kendinize bir chek-up yapmak zorundasınız. Çok büyük olmak değil daha süratli ve daha çevik olmak gerekiyor. Her türlü krizle karşı bir B planınızın da olması gerekiyor. Tahminen alacağınız kararlar sizi ileride daha güçlü yapar.
Bu periyoda borçlu yakalanan, stokla yakalanan ne yapacak?
– Enflasyonun verdiği bir avantaj da var yani eser maliyetleri daima artıyor, elindeki stoğun pahasını bilmek ve onu verimli satmak da çok kıymetli. Mesela firmalar şu kusura düşüyor; günlük nakit akışını düzenlemek için ziyanına satış yapıyorlar. Aslında bu tahlil değil. Dünyada hammadde fiyatları artıyor. Bizim dalda bilhassa dolar bazında yüzde 25-30’lar düzeyinde arttı.
Bu maliyet artışlarını fiyatlara yansıttınız mı, üretici fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksi ortasındaki makas da daralıyor, ne kadar artırım yaptınız?
– En fazla yüzde 10 düzeyinde yansıttık. Dünyada hammadde fiyatlarının maliyetlerin bu kadar arttığı bir ortamda bölümümüz büyük bir fedakârlık yaptı. Bu formda devam eder mi doğal ki devam etmez.
Kendimize çekidüzen vermeliyiz
Sektör bu maliyet artışlarına ne kadar dayanabilir?
– Burada verimlilik çok kıymetli. Olağan devirlerde gözden kaçan harcamalar var. Bu periyot kendimize çeki tertip vermek için de bir fırsat veriyor. Herkesin iç piyasada çok uygun paralar kazandığı bir periyotta bir ihracatı düşündük onunla ilgili fedakârlıklar yaptık. Tahminen o devirde para kazanmadık ancak hiçbir vakit pes etmedik. ‘Bugün iç piyasa daraldı ben ihracat yapayım, dışarıda fırsatlar var’ kelamları hayal. Zira bununla ilgili sahiden çok büyük bir emek vermek lazım. Bence panik havasıyla yapılan hiçbir şeyin karşılığı olmuyor. Burada birikim ve markanın güvenirliği çok değerli. Artık biz 5 kıtadan 82 ülkeden müşteriyle çalışıyorsak onların markaya olan inancından kaynaklanıyor. 20 yıl evvel birinci mağazamızı Güney Afrika’da açtık.
Yüzde 50 faiz indirimi talebi
Bu ortamda yeni bir yatırım düşünür müsünüz?
– Faizler düşmeden mümkün değil. Birçok paket yerine yatırımcıya yüzde 50 faiz dayanağı yapılsa en büyük teşvik olur.
Son devirde birçok teşvik ve paket açıklandı, işe yaramadı mı?
– Beşerler daha pratik şeylerden faydalanmak istiyorlar, bir anda heyecanlandıran birtakım somut şeylerin olması çok kıymetli. İş hayatında en değerli şey vakit. Net söylüyorum bizim bölümümüzde birincisi yeni bir yatırım olması için yüzde 50 faiz takviyesi kaide. Mesela faiz yüzde 20’lerde denecek ki bunun yüzde 10’una dayanak olacağım. Üretimde bunun kesinlikle yapılması lazım. İkincisi endüstride ve üretimde eli taşın altında olanların yani şu anda yükü taşıyanların, vergisini, sigortasını vaktinde ödeyenlerin, tüm yükümlülüklerini yerine getirenlerin sahiden heyecanlandırılması gerekiyor. Bugün yükü taşıyanların omuzlarının sıvazlanması lazım, beklenti bu.
Bu periyotta şirket olarak öngörü yapabiliyor musunuz?
– Hem ihracata hem iç piyasaya çalışıyorum. Dolar arttığı vakit da düştüğü vakit da sevinemiyorum. Biz milletlerarası bir şirketiz yalnızca planlarımızı TL’ye nazaran yapamıyoruz. Bizim bütçede koyduğumuz dolar kuru gayesi 6 TL’ydi, artık tahminen revize edeceğiz.
Bu yılki ciro gayeniz, mağaza sayınız ve çalışan sayınız nedir?
– 2019 sonunda ciroda 750 milyon TL, ihracatta ise 30 milyon dolar hedefliyoruz. Yurtdışında perakende ciromuz hali hazırda 60 milyon dolara ulaştı. Üretim tarafında 1000 kişi çalışıyor. Perakende ve yurtdışı çalışanlarla birlikte toplamda 3 bin şahsa istihdam sağlıyoruz. Ortalarında Floransa, Kiev, Frankfurt, Saray Bosna, Üsküp ve İstanbul Havalimanı’nın da olduğu lokasyonlarda 20 mağaza açtık. Yıl sonunda yurtiçi ve yurtdışında mağaza sayılarımız eşitlenecek ve toplam sayı 420 olacak. Günlük 1100 grup elbise ve 5 bin de gömlek üretiyoruz. Fabrikamız şu anda yaklaşık yüzde 85 kapasiteyle çalışıyor.
Satışın yarısı yabancılara
Perakendeciler yurtdışı mağazalaşmaya tartı verdi, iç pazar doydu mu?
– Doyum noktası üzere de biraz kesimin kendine çeki tertip vermesi üzere de düşünebiliriz. Alışveriş turizmi için çok düzgün bir altyapımız var. Bölümdeki sivil toplum örgütleri ve hükümetin bu mevzuda bir projeyi devreye koyması gerekiyor. Otel doluluk oranlarına bakarak iş performansını değerlendirebiliyoruz. Mesela İstanbul Avrupa yakasında satışlarımızın neredeyse yarısı yabancılara yapılıyor.
180 gramlık ceketler
Siz giyside Ar-Ge’ye, inovasyona da yatırım yapan bir firmasınız yeni eserler olacak mı?
– Erkek giysi dalında 35 yıllık deneyimimiz var. Kırışmaz, su ve leke itici özelliklere sahip pek çok yeni esere imza attık. Artık gömlek hafifliğinde ceketleri piyasaya sunacağız. Giresun’daki tesislerde üretilen 180 gram yükündeki “Ultra hafif” ceketler, Damat markasının 2020 İlkbahar/Yaz koleksiyonları ortasında yer alacak. Başarılarımızdaki kilit nokta “ulaşılabilir lüks” sunmaktır. Dünyada en çok konuşulan birinci beş markadan biri olma amacımız adım adım gerçek oluyor. İtalyan kumaştan, yüzde 100 yün olarak üretilen ceketlerimiz, vatka, tela, astar üzere gereçler içermediği için gömlek hafifliğine ve doğal elastikiyete sahip. Her eserimizde olduğu üzere erkeği fit gösteren, standart ceketlere nazaran de üretim kademesi epeyce güç olan ultra hafif ceketler, 400 ila 600 Avro’ya alıcı buluyor.
Dünya moda merkezi İtalya’da da varsınız oradaki büyümeniz ne kademede?
– İtalya’da da lüks markaları geride bırakarak yılda yüzde 100’ün üzerinde büyüme başarısı kaydettiklerini lisana getiren Süleyman Orakçıoğlu, “2016 sonunda girdiğimiz İtalya’da, Milano, Piacenza, Parma, Genova, Rimini, Sassari, Varese, Messina ve Cagliari olmak üzere 9 kentte 9 günde 9 satış noktası açma başarısı gösterdik. 2017’de Roma üzere marka kentlere de girdik. Bu yıl Sardinya, Bolonya ve moda ve sanatın kalbi Floransa’da mağazalar açtık. Floransa’nın en itibarlı noktasında tekrar lüks markalarla yan yanayız. İtalya’da satış noktası sayımız 31’e ulaştı. Yıl sonunda bu sayı 40’a çıkacak. Milano’da showroom açtık.
Şehriban Kıraç/Cumhuriyet
