Fakat, bu toparlanmanın kalıcı olması için ıslahatlar ve jeo-politik risklerin aşılması koşul. Aksi halde, iktisat sinüs dalgası üzere inip-çıkacak. Gerçekten 1Ç2019’da çeyrekten çeyreğe %1.3 büyüyen gerçek GSYİH Betam araştırmasına nazaran 2Ç’de bir kere daha yavaşlıyor.
Betam Araştırma Merkezi Türkiye’de nowcast tekniğiyle yıllık ve çeyreklik bazda GSYİH iddiası yapan ender kuruluşlardan biri. Araştırma uzmanları Ozan Bakış, Prof Seyfettin Gürsel ve Furkan Kavuncu, yeni varsayımlarını şöyle özetlediler:
Kesinleşen Nisan ve Mayıs ayi GSYH öncü göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara nazaran 2019 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine kıyasla GSYH’nin yüzde 3,1 oranında azalmasini bekliyoruz.
Çeyreklik büyüme 2018’in son üç çeyreğinde negatif bir gelişme göstermiş, bu yılın birinci çeyreğinde ise yüzde 1,3 oranında büyüme gerçekleşmişti. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmiş bilgilerle yaptığımız
Hesaplamalara nazaran yılın ikinci çeyreğinde birinci çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 0,3 büyüyeceğini öngörüyoruz.
Bilindiği üzere Yeni İktisat Programı’nda 2019 büyümesi yüzde 2,3 olarak hedeflenmişti. Buna karşılık OECD ve IMF’nin son varsayımları eksi yüzde 2,6 ve eksi yüzde 2,5 olarak açıklanmışti. İkinci çeyrekte gözlemlenen zayif büyüme performansi 2019 yilinda GSYH artışının uluslararası kuruluşların iddialarını doğrular niteliktedir.
Araştırmadan birtakım ayrıntılar şöyle:
2019 yılının ikinci çeyreğiinde birinci çeyreğine kıyasla mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış tüketim öncü göstergelerinin bir kısmında olumlu gelişmeler başka kısmında ise olumsuz gelişmeler gözlemlenmektedir. Dayanıksız tüketim malı sanayi üretim endeksinin ise geçen çeyrekteki artışını hızlandırarak 2019’un ikinci çeyreğinde de yüzde 1,8 büyümesini bekliyoruz. Tüketim öncü göstergeleri ortasında yılın birinci çeyreğine kıyasla güzelleşme gösteren bir başka gösterge kümesi ise konut kredileri ile tüketici kredileri ve kredi kartlarıdır. Bu göstergelerde negatif trendde azalışlar gözlemlenmektedir.
Buna karşılık tüketim malı ithalatının yüzde 11,5; ÖTV’nin ise yüzde 4,8 azalmasını öngörüyoruz.
Yılın birinci çeyreğinde güzelleşmeler gözlemlediğimiz kamu tüketimindeki artışın da bu çeyrekte yüzde 3,9 artıştan yüzde 0,7’ye gerilemesini bekliyoruz. Kıyaslamayı bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yaptığımızda, 2019 yılının ikinci çeyreğinde birtakım öncü göstergelerde kötüleşmeler bekliyoruz. Yıllık bazda tüketim malları ithalatının yüzde 35,3 ÖTV’nin ise yüzde 24,8 azalmasını bekliyoruz. Konut kredileri ile tüketici kredileri ve kredi kartları geçen yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 19,2 ve 14 azalarak tüketim üzerindeki baskıyı artırsa da sağlam ve dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endekslerinde güzelleşmeler bekliyoruz (yüzde 4,5 ve 4). Kamu tüketim harcamalarında ise yüzde 5,2 artış öngörüyoruz.
