Hükümet, 2019-2023 periyodunu kapsayan 11. Kalkınma Planı’nı Meclis’e sundu. Cumhurbaşkanlığı sisteminin birinci planı olma özelliğini de taşıyan plana nazaran kamu mallarının satışına tam gaz devam edilecek.
BES’te zarurî kalma müddeti uzatılacak. Kıdem tazminatı BES içine alınacak. Bütçeye yük tenkitlerine rağmen Kanal İstanbul ile 3 Katlı İstanbul Tüneli de kamu özel işbirliği modeli (KÖİ) ile yapılacak.
2013’te ilan edilen 10. Kalkınma Planı’ndaki 2023 amaçlarında sert düşüşlere gidilirken, eski plandaki 2018 maksatlarına ulaşılamadı.
2023 için evvelki planda 2 trilyon dolar olan GSYH (milli gelir) amacı, bu planda 1 trilyon 80 milyar dolara, 25 bin dolar olan kişi başı gelir amacı 12 bin 244 dolara, 500 milyar dolarlık ihracat maksadı 226.6 milyar dolara, yüzde 5’lik işsizlik amacı yüzde 9.9’a çekildi.
2018 için evvelki planda GSYH’ın 1.3 trilyon dolar olması hedeflenirken gerçekleşme 784 milyar dolar, kişi başı gelirin 16 bin dolar olması hedeflenirken gerçekleşme 9 bin 683 dolar, ihracatın 227 milyar dolar olması hedeflenirken 168 milyar dolar, işsizliğin yüzde 7.2 olması hedeflenirken gerçekleşme yüzde 11, enflasyonun yüzde 4.5 olması hedeflenirken gerçekleşme yüzde 20.3 oldu.
Eğitimde harem-selamlık dönemi
11. Kalkınma Planı’na nazaran, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Japonya’da ziyaret ettiği ve Türkiye’de de kurulacağını açıkladığı yalnızca bayanların gidebildiği bayan üniversiteleri projesi yaşama geçiriliyor. “Harem-selamlık eğitim” tenkitlerine ve reaksiyonlarına rağmen, Japonya örneği incelenerek yalnızca bayan öğrencilerin kabul edildiği bayan üniversiteleri kurulacak.
– Eğitimde, ulusal, manevi ve kozmik bedeller temel alınarak global gelişmelere ve gereksinimlere uygun eğitim içerikleri ve öğretim programları hazırlanacak.
– İstihdama yönlendirilen toplumsal yardım yararlanıcılarından geçerli bir sebep olmaksızın İŞKUR tarafından teklif edilen işi üçüncü defa kabul etmeyenlerin toplumsal yardımları bir yıl müddetle kademeli olarak azaltılacak.
– Dar gelirlilere ve dezavantajlı kümelere yönelik 250 bin toplumsal konut üretilecek.
Hâkimliğe girişte sistem değişiyor
– Hâkim ve savcılar hakkındaki disiplin süreci objektif ölçütlerle yine düzenlenecek, hakim ve savcıların bu süreçteki hakları güçlendirilecek ve disiplin kararları ferdî dataların korunması şartıyla kamuoyuna açılarak sürecin şeffaflaşması sağlanacak. Hâkim ve savcı yardımcılığının oluşturulması istikametinde düzenleme yapılacak. Hâkimlik, savcılık, avukatlık ve noterlik meslekleri için yeni bir mesleğe giriş modeli ve imtihan getirilecek.
– Hata ve yaptırım istikrarı ile infaz sistemi gözden geçirilecek ve tekrar düzenlenecek.
Kanal İstanbul’a KÖİ modeli
– KÖİ uygulamalarında yeni bir çerçeve düzenleme yapılacak. KÖİ projelerinin finansmanında kredi piyasalarının yanı sıra sermaye piyasaları da araç olarak kullanılacak. Kanal İstanbul, 3 Katlı Büyük İstanbul Tüneli, Filyos Limanı Üstyapı ve İşletmesi, Çandarlı Limanı Üstyapı ve İşletmesi ile çeşitli kentsel etraf altyapı üzere öncelikli projelerden kimileri KÖİ formülüyle gerçekleştirilecek.
KÖİ modeli ile inşası devam eden toplam 18 bin 716 yataklı 11 adet kent hastanesi ile Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu, Kuzey Marmara Otoyolu Kurtköy-Akyazı ve Kınalı-Odayeri Bölümleri ile Salıpazarı Kruvaziyer Limanı, Haliç Yat Limanı ve Kompleksi üzere projeler tamamlanacak.
Vizyon 10 yılda yerinde saymak
Hükümetin 11. Kalkınma Planı’nda, 2023 maksatları bir evvelki plana nazaran neredeyse yarı yarıya azaltıldı. Planla ilgili uzmanların yorumları şöyle:
– Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: 11. Kalkınma Planı’nda 2023’te kişi başına gelirin 12480 dolara ulaşması hedefleniyor. 2013’te kişi başına gelir esasen 12480 dolardı. Demek ki AKP’nin vizyonu 10 yılda
‘yerinde saymak’ ile sonlu.
– Doç. Dr. Ümit Akçay: 11. (sözde) Kalkınma Planının tüm gayeleri yapısal krizin tüm izlerini taşıyor. Her fırsatta söylenen 2023 maksatları çöpe girmiş. Türkiye’nin bu alandaki (bürokratik) birikiminin nasıl çarçur edildiğini görmek için ibretlik bir doküman.
– Özcan Kadıoğlu: 2023 Maksatlarında yüzde 100’e yakın revizyon olmuş.
Mustafa Çakır/Cumhuriyet
