AKP'nin TBMM'ye sunduğu banka ve şirket kurtarma paketinden 400 milyar liralık sıkıntılı kredi çıktı. Batık ve sıkıntılı kredi ölçüsünde geçen yıldan bu yana 1.5 katlık rekor artış yaşanması dikkat çekti.
İktidar, kredilerin bir kısmının silinmesini de kapsayan cazip paket sayesinde firma ve bankaların rahatlatılacağını belirtirken muhalefet milletvekilleri, “Kredisini, kredi kartını ödeyemeyen halk bizden deva beklerken onları bırakıp niye şirketleri kurtarıyoruz” eleştirisi yaptı.
KUR ŞOKU DARBE VURDU
AKP Milletvekili Mustafa Savaş ve arkadaşlarının hazırladığı ve içerisinde yurtdışı çıkış harcının 50 liraya çıkarılmasından kaçak araçların affına, şirket kurtarma operasyonundan Merkez Bankası'ndaki ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılmasına kadar çok sayıda unsur içeren torba yasa teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilerek Meclis Genel Kurulu'na gönderildi.
Kredilerini ödeyemeyen şirketlere İstanbul Yaklaşımı ismi altında ödeme kolaylığı getirilmesini öngören maddeyi açıklayan Mustafa Savaş, bilhassa geçen yıl ağustosta başlayan kur şoku, faizlerin yükselmesi ve enflasyon artışından ötürü şirketlerin kredi borçlarını ödemekte zora girdiklerini anlattı.
Savaş'ın verdiği bilgilere nazaran, bankaların tahsili gecikmiş alacakları (Tahsili imkansız göründüğü için bir manada batık kredi de deniyor) 2018 başında 64 milyar lirayken 31 Mart 2019'da 106 milyar liraya yükseldi. Tıpkı periyotta ödemelerinde zahmet çıktığı için yakın izlemeye alınan kredilerin meblağı ise 3 kat birden artarak 93 milyardan 285 milyar liraya fırladı.
Savaş'ın paylaştığı bilgiler, yaşanan krizin borçlu şirketleri önemli manada zora düşürdüğünü bir sefer daha ortaya koydu. Düzenlemeyle, tahsil imkanı kalmayan 106 milyar liralık kredi “değersiz alacak” sayılarak kayıttan düşülecek. Bu sayede bilhassa kamu bankalarının bilançoları rahatlatılacak. Kalan 285 milyarlık krediye ise vade uzatma, teminat azaltma hatta anaparadan silme üzere kolaylıklar sağlanacak. Bunları yapan bankacılara ise krediler batsa dahi ‘zimmet' hatasından dava açılamayacak.
Vatandaşı niçin kurtarmıyoruz?
İYİ Partili Durmuş Yılmaz, paketin krizin tesirlerini biraz daha ötelemekten öteki bir işe yaramayacağını, sonuçta daha büyük krizin kaçınılmaz olacağını belirtirken, “İnşallah ben yanılırım, gelir elinizi öperim” dedi. CHP'li vekiller paketle yalnızca iktidara yakın firmaların kurtarılacağını, ağır faturanın ise halka ödettirileceğini söyledi.
HDP'li Garo Paylan, geniş halk bölümü yerine yalnızca şirketlerin kurtarılacağını belirtirken, “82 milyonun gözü Meclis'te. Taban fiyatlı aç, çiftçilerimiz, emeklilerimiz, çalışanlarımız, esnafımız geçinemiyor. Herkes, bizim hayrımıza ne yapacaklar diye buraya bakıyor. Meğer biz burada şirketlerin hayrına iş yapıyoruz. Kredisini, kredi kartını ödeyemeyen milyonlarca vatandaşı rahatlatacak bir unsur önümüze geldi mi? Fakirin ismi hiç geçti mi? Servetin büyük çoğunluğu aslında bu kurtaracağınız şirketlerin işverenlerinde. Biz halkı bıraktık, onları kurtarıyoruz” dedi.
İTO Lideri Şekib Avdagiç: ‘Yapılandırmaya vergiler de dahil edilsin'
İstanbul Ticaret Odası (İTO), “Yeni İstanbul Yaklaşımı” diye anılan şirket borç yapılandırmasının, daha geniş bir kapsamla “Finansal Onarım Planı” halinde ele alınmasını önerdi. İTO Lideri Şekib Avdagiç, bu teklifle iktisadın kilit sıkıntılarından birine el atıldığını vurgulayarak, “Çünkü bütün gelişmiş ekonomiler üzere Türkiye iktisadının de temel taşı şirketlerdir. Hasebiyle Türkiye'nin şirketleri, birebir vakitte Türkiye'nin geleceğidir” diye konuştu.
Avdagiç, bankacılık bölümünde takipteki alacakların büyüklüğünün 115 milyar lira olduğunu belirterek, bu türlü bir süreçte hususa kanun seviyesinde el atılmış olmasının kritik değerde olduğunu söyledi. Tekrar yapılandırma sürecine kamunun katkısının değerli olduğunu belirten İTO Lideri, “Bu kapsama alınan şirketlerin vergi ve SGK borçları da tekrar yapılandırılabilir” dedi.
Erdoğan Süzer/Sözcü
