Dünya’dan Fikret Çengel’in yazısından alıntı
Geçtiğimiz hafta Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu ile ihracatçılar bir ortaya geldi. İhracatçıların talebi üzerine gerçekleşen toplantının akabinde Kavcıoğlu, “Türkiye İktisat Modeli içerisinde aldığımız önlemler, kararlar inşallah zati sonuçlarını olumlu manada veriyor. Hasebiyle kur da istikrarlı formda devam edecektir. Orada bir problem yok” açıklamasını yaparak Merkez Bankası’nın her hangi bir kur siyasetinin bulunmadığını iletisini verdi.
MB her ne kadar kur siyasetinde değişiklik yok dese de toplantıya katılan yahut katılmayan ihracatçılar kurların bu formda devam etmesinin ihracatı olumsuz etkileyeceğini ve yeni rekorlar bir yana 2022 yılı sayılarını tutturmanın dahi güç olacağını söz ediyor.
Geçtiğimiz yıl ihracat 254 milyar dolara ulaştı. 2023-25 Orta Vadeli Program’da ihracatın 265 milyar dolar olması hedefleniyor. Geçen sene yakalanan artış tekrarlansa bile bu sene için maksat yeniden 280 milyarı geçmesi beklenebilirdi. Lakin göstergeler çok farklı.
Durumu Ege İhracatçı Birliği Lideri Jak Eskinazi şu cümlelerle özetliyor: ‘’Kur siyasetleri değişmedikçe, 2023 yılı kayıp bir yıl olacak. Şirketlerimiz ve ihracatımız lakin kendi durumlarını koruma etmek için çalışacaklar. Sermayelerini kaybetmemeye çalışacaklar.
Türkiye dünyanın en kıymetli gücünü kullanıyor. 350 dolar olan personellik, 600 dolarlara çıktı. Dünyadaki rakiplerimiz çok daha avantajlı koşullar altında mal sunabiliyorlar. Biz bu pazarları çok sıkıntı kurallarda elde ettik ancak çok kolay kaybediyoruz. Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda varsayım edilen ihracat sayılarına ulaşması biraz sıkıntı görünüyor.”
Konuştuğumuz ihracatçılara nazaran euro kurunun 24-25 lira civarında olması gerekiyor. Bu ihracatçıların en azından ziyan etmesinin önüne geçiyor. Çok açık söylem edilmese de ihracatçıların Merkez Bankası toplantısında TL’nin çok pahalı kaldığını ve yüzde 15-20 ortasında bir kıymet kaybetmesi gerektiğinin altı çizildi. İhracat gelirlerinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na veren ihracatçılar, bu gelire farklı bir kur uygulanabileceğini ve ihracata özel kurunun telafi edici olabileceğini vurguluyor.
Öncelikli talepler
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçılar Birliği Lideri Çetin Tecdelioğlu da bölüm olarak 2022 yılını 14 milyar dolar olarak kapattıklarını lakin büyümek için 5 talepleri olduğunu, fakat bu formda yeni maksatlara ulaşabileceklerini söyledi. Tecdelioğlu’nun lisana getirdiği talepler aslında 100 bini aşkın ihracatçının talebini oluşturuyor.
– İhracatçılara özel güç tarifesi
– Uzun vadeli ve düşük faizli kredi
– Rekabetçi bir kur istiyoruz
İhracatçılar bir yandan kur baskısı nedeniyle rekabette geri düşerken öteki yandan pazarını genişletmeye çalışıyor. Bunun için de ölçek büyütmesi kaide. Lakin ek yatırım için finansman gerekiyor. Burada yeniden farklı bir açmaza giriliyor. Ölçek artırmak isteyen ihracatçı üretim bandını büyütmek için bugün makine siparişi verse en az 1.5 sene bekliyor. Bunun için gerekli finansman için de uzun vadeli kredi bekliyor. 2023 yılı içinde önemli bir borç geri ödemesi yapacak olan ihracatçı için uzun vadeli borçlanma çok hayati. Bunun yanında artan hammadde fiyatları dış pazarı kovalayanların bir diğer sorunu.
Rekorlar periyodu biter mi? Dolar kurun 8’lerden 19’lara kadar gelmesi, pandemi süreci ve Türkiye’nin bu süreçte muteber tedarikçi olarak ortaya çıkması son 30 ayın 28’inde aylık bazda ihracat rekoru kırılmasını sağladı.
Ancak 1 yıldır kurun değişmemesi, artan maliyetler ve finansman problemleri nedeniyle ihracatçılar pazarda problemlerle karşılaşıyor.
Daha rekabetçi ülkelere pazarını kaybetme tehlikesi geçiren dallar, Cumhuriyetin 100. Yılında yeni rekorlar getirmekte hayli zorlanacak.
