İmamoğlu vazifeye geldiğinde kendisine İBB’nin kasasında yalnızca 7 milyon TL para ve 5,8 milyar TL vadesi geçmiş, ödenmemiş borç bırakıldığını açıkladı. İmamoğlu, erken ödenen maliye katkı hissesine da dikkat çekerek “Temmuz ayında kullanılacak olan Maliye katkı hissesi İBB’ye, ülke tarihinde birinci kere biz idareye gelmeden evvel ödenmiş. Maliye'den gelen ve Temmuz ayında kullanılması gereken 980 milyon liralık tüm nakit 1 hafta içerisinde kullanılıp bitirilmiş. Vergiler ve maaşlar için de tek bir kuruş bırakılmamış Bizim işbaşına geçtiğimiz Temmuz ayının ödemesi ise yapılamıyor” dedi. İmamoğlu, sarfiyat bütçesinin 1,7 milyar TL'lik yedek ödeneğinin tamamının da birinci 6 ayda tüketildiğini tespit ettiklerini söyledi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkanlığına tekrar seçilen Ekrem İmamoğlu, yeni periyodun birinci meclis toplantısında İBB’nin mali tablosunu kamuoyuna açıkladı. Artık bu kentin idaresi ile ilgili tartışmaların son bulduğunu belirten İmamoğlu “Ben de milletimin bana verdiği yetkiyi ve şeffaflık iradesini dikkate alacağım ve belediyenin ve bağlı şirketlerinin tüm hesaplarını şeffaf bir halde milletime anlatacağım. O nedenle, yeni devrin birinci meclisinde milletime birinci hesabı vermek için takımımdan İBB'nin mevcut durumunun finansal fotoğrafının çekilmesini istedim. Süratle tamamladılar ve üç gün evvel bana sundular. Gördüğüm görünüm zahmetli ve tüyler ürpertici” dedi.
KASADA 7 MİLYON TL VARDI
İmamoğlu, misyona geldiğinde İBB'nin kasasında yalnızca 7 milyon TL olduğunu açıklayarak “Buna karşılık müteahhitlere, şirketlere, iştiraklere, firmalara, şahıslara kasa teslim alındığında 5,8 milyar TL vadesi geçmiş ve ödenmemiş borç bekliyordu. Bu 5,8 milyarlık vadesi geçmiş borcun 1,5 milyarlık kısmı iştiraklere olan borçtur. İştirakler ödeme alamadıkları için taşeronlara ödeme yapamıyor. Bu ise hizmetlerde aksaklıklara neden oluyor. Hatta yapılamama noktasına getiriyor. Örneğin Ağaç A.Ş taşeronlara ödeme yapamadığından park ve bahçeler bakımsız duruma getirilmiştir” dedi.
MAAŞLAR İÇİN TEK KURUŞ BIRAKMADILAR
Normalde Temmuz ayında kullanılacak olan Maliye katkı hissesinin İBB'ye, ülke tarihinde birinci sefer, 15 gün evvel yani kendileri idareye gelmeden evvel ödendiğini açıklayan İmamoğlu, “Maliye’den gelen ve Temmuz ayında kullanılması gereken 980 milyon liralık tüm nakit bir hafta içerisinde kullanılıp bitirilmiş. Yaklaşık 1 milyar liranın nereye ve nasıl harcandığını elbette açıklayacağız. Bizden evvel erken ödeme yapılırken, bizim işbaşına geçtiğimiz Temmuz ayının ödemesi ise yapılamıyor. Her ayın sonunda gelen Maliye Bakanlığı hissesi önden alındı, tamamı harcandı. Vergiler ve maaşlar için de tek bir kuruş dahi bırakılmadı” dedi.
YEDEK ÖDENEK 6 AYDA TÜKETİLDİ
İmamoğlu, İBB idaresinin masraflarının birçoklarını ötelediğini ve yüzde 60'ını ikinci altı aya bıraktığını söyleyerek “Daha da değerlisi, masraf bütçesinin 1,7 Milyar TL’lik yedek ödeneğinin tamamının birinci altı ayda tüketildiğini tespit etmiş bulunuyoruz. Bugün burada yanlışsız adımları atmaz, gereken kararları almazsak, yakın gelecekte masraf bütçesinde revizyonlar yapılması gerekecektir. Tasarrufla ilgili alınmış olan tek önlem, İBB'nin cari borçlarının ödenmemesi olmuş. Gördüğümüz kadarıyla İBB'ye mal ve hizmet tedarik eden çok sayıda yüklenici uzun vakittir ödeme alamadığı için batma noktasına getirilmiştir” tespiti yaptı.
3.2 MİLYARLIK FARK
Büyükşehir Belediye Meclisi’nin onayladığı 2019 bütçesinin, gerçek gelirler ve gereksinimlere nazaran yapılmış bir bütçe olmadığını belirten İmamoğlu” Planlanan bütçeye nazaran gelirlerle sarfiyatlar ortasında eski parayla 3.2 katrilyon liralık, yeni parayla 3.2 milyar liralık fark vardır. Paranın, emeğin, üretimin, hak ederek kazanmanın kıymetini, pahasını bilen hiç kimse, kendi bütçesini bu anlayışla yapmaz. Bu, sırtını merkezi hükümete yaslamanın, sorgulanmadığını bilmenin rahatlığı içinde hazırlanmış, tam bir mirasyedi bütçesidir. Ne beklenen gelirler gerçekçidir, ne giderler” dedi.
7-8 MİLYARLIK FON
Bütçe yapılırken 7-8 milyarlık bir fon bulunması öngörülmesine rağmen bu yıl içinde rastgele bir kredi ya da fon yoluyla borçlanmaya gidilmediğini kaydetti.
Ödemelerde hiçbir gerçekçi öncelik gözetilmediğine dikkat çeken İmamoğlu kasada vergi ve maaşlar için para bırakmak yerine belediyeyle iş yapmış bireylerin geçmişe dair borçlarının kapandığını vurguladı. İmamoğlu, her ne kadar planlanan bütçede gelir sarfiyat farkı 3,2 milyar lira olsa da toplam gelirlerin birinci altı ayda planlanandan 2 milyar TL daha az gerçekleştiğinin altını çizdi.
RİSK UYARISI
Bu farkın yıl sonunda en az 4 milyara ulaşacağını lisana getiren İmamoğlu ” 4 milyar TL'lik gelir kaybına karşılık masrafları düşürmek gayesiyle hiçbir çalışma yapılmamış olduğu için masraflarda bir gerileme olmayacak. Bu nedenle bütçe açığımız an itibariyle 7,2 milyar liradan az değildir” diye konuştu. İBB'nin gelirleri ve masrafları ortasındaki farkın 2008 krizinde bile bu kadar açılmadığını söz eden İmamoğlu “Bir kamu kurumunun gelir ve masrafları ortasında bu kadar büyük bir uçurum oluşursa, o uçuruma herkesten evvel vatandaşlar düşer, dar ve sabit gelirliler düşer. Doğacak kriz bütün ülkeyi tesirler. Yaratılan gelir – sarfiyat uçurumu nedeniyle bu türlü bir riskin eşiğindeyiz” uyarısı yaptı.
BİR AVUÇ İNSANIN ÇIKARI…
İmamoğlu İBB’nin gelirleri artmadığı halde masraflarının bu kadar hesapsız ve ölçüsüz artmasının nedenlerini şöyle anlattı:
“Belediyedeki mevcut israf sisteminden nemalanan bir avuç insanın çıkarı gözetilmiştir. Onların daima artan talepleri karşılanmaya çalışılmıştır. Son yıllarda, ülkenin daima bir seçim atmosferi içerisinde olması nedeniyle, makro ekonomik gerçekleri ve istikrarları hiçe sayarak ‘seçim ekonomisi' uygulayan hükümet, bunun bedelinin kıymetli bir kısmını de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yıkmıştır. İBB idaresi de, seçim vakitlerinde mevcut hükümeti korumak istemiş, ekonomik krizi yönetemeyen hükümetin daha fazla zorlanmaması için yükü vatandaşın sırtına yüklemiştir. Hani, merkezi hükümetin takviyesi olmadan belediyede nasıl iş yapacaksın diye soruyorlar ya? Bütçeyi inceleyince, bu sorunun tam karşıtının geçerli olduğunu gördük. Özellikle seçim vakitlerinde hükümetin durumunu gözetme gayreti yüzünden, İstanbul Belediyesi’nin mali durumu daha da ağırlaşmıştır.”
YATIRIM DEĞİL BATIRIM
İmamoğlu, an itibariyle fiilen 7,2 milyar olan gelir-gider farkının evvelden alınmış kredilerin ödemesiyle birlikte ise 9,8 milyara kadar çıktığını vurguladı. İBB'nin kağıt üstünde yatırım yapıyor üzere gözüktüğüne dikkat çeken İmamoğlu “2015’ten beri belediye gelirlerinde rastgele bir artış olmuyor lakin buna karşın yatırıma yönelmişler. Yani olmayan parayı yatırmışlar. Sonra da yatırımların yavaş ilerlemesi, kur farkından ötürü maliyetlerin katlanarak artmasıyla bütçeye çok ağır bir yük binmiştir. Buna yatırım denmez, buna ‘batırım' denir. İstanbul Belediyesi istikrarlı bir biçimde batırılmaktadır” dedi.
DEVLETTEN BEKLENEN GELİR AZALDI
İBB'nin bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 97'sinin devlet kurumlarından alınan hisseler, gayrimenkul satış geliri ve iştirak karlarından oluştuğuna vurgu yapan İmamoğlu “Toplam gelirin yüzde 72'si devletten gelmektedir. Birinci 6 aylık müddette devletten beklenenden çok daha az gelir gelmiştir. Yani, birinci 6 ayda devlet İBB'ye ödemesi gereken tüm sayıları ödememiştir. Ayrıyeten iştiraklerden beklenen kar hisseleri da şirket performanslarının çok üzerinde öngörülmüş ve performanslarını artırıcı hiçbir stratejik adım atılmaması nedeniyle karlılıklar tabana vurmuştur. Bütün bunlar İBB'nin hizmetlerini aksatmasına neden olmuştur” diye konuştu.
YOLUN SONU İFLAS
İmamoğlu, İBB'nin elindeki gayrimenkulleri satarak durumu yönetim etmeye çalıştığını söz ederek “Yılın ikinci yarısında 1,7 milyar TL öngörülen gayrimenkul satışı bu ekonomik kriz ortamında ne kadar gerçek dışı bütçe yapıldığının göstergesidir. Bu yolun sonu çöküştür, iflastır. Günü kurtarma zihniyeti İstanbul’un geleceğini ipotek altına almaktadır” dedi.
İmamoğlu, İBB şirketlerinin hem performanslarının hem de karlılık durumlarının son üç yıldır istikrarlı biçimde düştüğünü vurgulayarak 2019 yılının birinci 6 ayında İBB şirketlerinin kendi maaşlarını bile ödeyemez duruma getirildiğini söyledi.
İBB’nin finansal yapısının önemli bir biçimde bozulmasının nedenlerini şöyle anlattı:
“Yatırımlar uzun ve plansız projelere dönüştürülmüş. Uygulanan yanlış siyasetlerin yarattığı ekonomik kriz nedeniyle İstanbul Belediyesi’nin gelirleri enflasyonun da üzerinde zirve taklak edilmiştir. Hile yapılmış, kamu maliyesinin bilinen tüm kuralları çiğnenmiş ve dehşetli bir israfa yol açılmış. Gerçekçi bütçe yapılmamış, krize ve seçime karşın gelirler şişirilmiş ve masraflar düşük öngörülmüştür. Gerçekler karşısında bütçe istikrarları alt üst olmuş. Son 2 yıldır, elde avuçta süratli satılabilecek ne varsa satılmış. Bütçeyi dengelemek için belediyenin elindeki gayrimenkuller kıymetini bulmadan satılmış. Belediye şirketleri çok makûs yönetilmiş, yönetiliyor… Şirketler istismar ediliyor ve karlılıkları azaldığı için belediyeye kar hissesi veremedikleri üzere, maaş ve vergi ödemeleri için de belediyeye muhtaç durumdalar. Ülkedeki seçim iktisadının bedeli İstanbullulara ödetiliyor.”
İSTANBUL'UN GELECEĞİ İPOTEK ALTINA ALINMIŞ
İmamoğlu, Aralık sonuna kadar beklenen gelirlerin toplamının 6,2 milyar lira, yapılması gereken ödemelerin toplamının ise 10,7 milyar lira olduğunu kaydetti. İstanbul'un geleceğinin, hesap vermeye yanaşmayan idarelerce ipotek altına alındığını vurgulayan İmamoğlu “Mevcut 28,8 milyar TL gerçekleşmiş borcun yanı sıra devam eden, ihalesi ve mukavelesi yapılmış projelerden kaynaklanan yükümlülüklerle birlikte toplam yükümlülüğümüz 52 Milyar TL'ye ulaşmaktadır. Özetle ortada çok değerli, çok önemli bir finansal sorun vardır” dedi.
BORÇLANMA TALEBİ
Nakit akışın düzeltilmesi için ivedilikle kredi bulunması gerektiğini belirten İmamoğlu gelirlerde ortaya çıkan düşüş sonucunda bütçe açığının 4 Milyar TL daha arttığını, bu nedenle ortaya çıkan toplam net borçlanma gereksinimi 7,2 Milyar TL'ye yükseldiğini, bu sayıya kredi geri ödemeleri de eklenince gerçek borçlanma gereksiniminin 9,8 Milyar TL'ye ulaştığını vurguladı. Maksatlarının 9,8 milyar TL yerine 6, 5 Milyar TL'lik bir borçlanma ile bütçe gayelerini tutturmak olduğunu söyleyen İmamoğlu, “Bu borçlanma gereksiniminin asgarî 2,2 Milyar TL'si için bu meclisten, bakiyesi için Eylül Meclisinden onay almayı planlıyoruz. Şimdiki talebimiz, bu muhtaçlığın münhasıran oylanması ve kabulüdür. Gerçekte, talep ettiğimiz şey tam olarak bir borçlanma bile değildir. Nakit akışı için kredi alıp, eski borçların kapatılmasıdır. Böylelikle vade uzatılacak ve piyasanın rahatlatılması sağlanacaktır. Aksi taktirde, bu kente ve bu belediyeye nitekim iş yapan yüzlerce yüklenici şirket batırılmış olacaktır” dedi.
İSRAF VE ŞATAFATA SON
İsrafı şatafatı tüm boyutlarıyla ortadan kaldıracak ve bir tasarruf seferberliği başlatacaklarını duyuran İmamoğlu İBB'nin artık dışarıdan satın aldığı mal ve hizmetlerde 1’e 1 kuralını uygulayacaklarını açıkladı. İmamoğlu “Bir mal ya da hizmetin bedeli, ticari hayatın gerçeklerine ve kamuoyunun vicdanına nazaran 1 lira ise karşılığında da sırf 1 lira ödenecektir. Tıpkı özellik ve kalitedeki mal ve hizmetlere oranla 1’e 3, 1’e 5, 1’e 15 fazla ödeme yapılmasına asla müsaade verilmeyecektir. Makam aracı saltanatına derhal son vereceğiz. İdarede olduğumuz sürece, belediyemizde makam aracı saltanatı görmeyeceksiniz” dedi.
AKP: EVET DERİZ
İmamoğlu'nun sunumunun akabinde kelam alan AKP Küme Başkanvekili Tevfik Göksu “ Bu kadar uzun uzun anlatmanıza gerek yoktu. Bize gelip anlatsaydınız ‘evet' derdik. Acil gereksiniminiz varmış biz borçlanma yetkisi talebinize şimdiden evet diyoruz” açıklaması yaptı.
Özlem Güvemli/Sözcü
