Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Murat Çetinkaya’nın tartışmalı bir formda Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle misyondan alınması ile ilgili tartışmalar sürüyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Çetinkaya’nın misyondan alınması ile ilgili açıklama yaptı.
Edinilen bilgilere nazaran, Merkez Bankası Başkanı’nın misyondan alınması Ak Parti Marmara Bölgesi milletvekilleriyle yaptığı toplantıda da gündeme geldi. Milletvekillerinin hususla ilgili sorularını yanıtlayan Erdoğan’ın “Kendisine iktisat toplantılarında tekraren faizi indirmesi gerektiğini söyledik. ‘Faiz düşerse, enflasyon düşer’ dedik. Gerekeni yapmadı. Birebir kulvarda değildik” dediği öğrenildi.
GÜVERCİN BAŞKAN
Aydınlık’ın Ankara kulislerinden edindiği bilgilere nazaran, Çetinkaya’dan haziran ayında 300 baz puan faiz indirimi yapması istendi. Fakat Çetinkaya buna karşı çıktı. Temmuz ayında beklenen olası faiz indiriminin ise ölçüsü konusunda anlaşılamadı. Zira haziran ayı enflasyonu sıfıra yakın gelse de temmuzda baz tesiri nedeniyle aylık enflasyonun yüksek çıkması bekleniyor.
Üstelik ABD Merkez Bankası FED’in faiz indirimini öteleyeceğine yönelik beklentiler doları güçlü kılıyor. Uzmanlar, mümkün bir indirimin döviz mevduatlarına kayışı tekrar hızlandıracağı ve dolarizasyonun artacağı telaşının hakim olduğunu belirtiyorlar. Üstelik çekirdek enflasyon göstergelerinde hala kayda kıymet bir düzelme kelam konusu değil. Erdoğan’ın “Faiz, enflasyonun nedenidir” tezinde diretmesi sonucu vazifeden alınan Çetinkaya’nın yerine gelen Murat Uysal’ın faiz konusunda güvercin bir siyaset izleyeceği belirtiliyor.
DAMAT KALACAK MI?
Bu ortada Erdoğan kabine ve parti teşkilatında değişiklik olacağı tezleriyle ilgili de, “Muhalefet bunu köpürtüyor. Siz de tıpkı çizgiye gelirseniz olmaz. Kabine değişimi gerektiğinde ben yapacağım, kimsenin söylemesi ile değişim yapılmaz. Beklenti içine girmeyin, muhalefetle tıpkı değirmene su taşımayın” tabirlerini kullandığı bildirildi.
Ekonominin en büyük sorununun mevcut iktisat idaresi olduğu öne süren CHP Genel Lider Yardımcısı Aykut Erdoğdu ise, Merkez Bankası’nın gayelerini tutturmamasının asıl sorumlusunun maliye siyasetlerini uygulayan Hükümet olduğunu kaydederek, şu tabirleri kullandı:
“Yani gayeleri tutturamamanın sorumlusu Cumhurbaşkanı Erdoğan ve damadı Berat Albayrak’tır. Üst üste yapılan seçim ve referandumları kazanmak uğruna piyasaya para saçılmış bu seçim hovardalığı hem borç yükünü hem de enflasyonu roketlemiştir. Seçim vakti bütçe ve KGF kaynaklı bu fonlar, yatırımlara değil yüklü lüks tüketime yahut borç geri ödemelerinde kullanılmıştır. Yani amaçların tutmamasının sorumlusu Merkez Bankası Guvernörü değil, damat ve kayınpederidir.”
BANKANIN ÖZERKLİĞİNE TEHDİT İDDİASI
Bir ülkede şok edici ve beklenmeyen gelişmeler başlarsa yatırımcıların o ülkeye inancını yitireceğini ve o ülkenin prestijinin sarsılacağını vurgulayan Erdoğdu, vazifeden alınan Çetinkaya’nın lider olarak ataması yapıldığı vakit da Merkez Bankası’nın kurumsal prestijinin sarsıldığını savunarak, şöyle devam etti: “Merkez Bankası Kanunu, bankayı ve lideri, fiyat istikrarının temini için gereken adımlardan sorumlu fiyat. Kanunun hiçbir yerinde, enflasyon gayesini teğe bir tutturmak tarafında bir söz yok. Bankanın hedeflediği fiyat düzeyinden niye sapıldığına dair banka idaresince açıklama, ilgili raporlarla kamuoyunda paylaşılıyor ve bunun nedenleri birebir vakitte iktidar mevkiindekilerle banka idaresi tarafından yazılı olarak da paylaşılıyor. Amaçlardan sapmaların gerçek nedeni, seçim hovardalığının yanı sıra Merkez Bankası’nı yetersiz takımlarla doldurarak yapılması gerekenleri vaktinde yapamayan bir teşkilata çevirmek ve idare üzerinde, kullanacağı araçlara ait zımni bir baskı kurarak, bankanın bağımsızlığını fiilen ortadan kaldırmaktır. Bundan birinci derecede sorumlu da daima faiz konusunda demeçler vererek banka özerkliğine tehditte bulunan Cumhurbaşkanıdır.”
‘KUR ŞOKU YAŞAYABİLİRİZ’
Erdoğdu, öbür yandan Çetinkaya’nın bulunduğu yere mesleğinin gücü ve merkez bankacılığına ait tecrübesiyle gelmemesi nedeniyle baştan itibaren “topal ördek” özelliklerine sahip bir yönetici olduğunu sav etti. “Merkez Bankası’nın Hazine’ye mali açıdan takviye olması, siyaset faizlerinin kaidelerin gerektirdiğinden aşağı çekilme ihtimali ve nihayet kur düzeyi korunmaya çalışırken net rezervlerin azalıyor olması zati bir hiperenflasyon-kur şoku sarmalını çağrıştırıyorken, bu durumun bir de yurt dışı gelişmeler nedeniyle artacak bir baskıyla daha da ağırlaşma ihtimali, şartların çok riskli hale geldiğini gösteriyor” diyen Erdoğdu, kelamlarını şöyle tamamladı: “Merkez Bankası Başkanı’nın misyondan alınmasının akabinde hızla faiz indirilmesi ya da ihtiyat akçesinin kullanılması üzere dolaylı para basma usullerine gidilirse, iktisadın yeni bir kur şokuyla karşı kaşıya kalabilir. Bu da yaşadığımız sakinliği daha derinleştirir ve küçülme boyutuna götürürse işte o vakit işler içinden çıkılmaz hale gelir. Türkiye iktisadının en büyük sorunu mevcut iktisat idaresidir.”
Yargı iptal ederse ‘Başkan kim?’ olacak?
Bakan Albayrak, Çetinkaya’nın istifasını istedi. Lakin Çetinkaya kuruma ziyan vereceği için bunu kabul etmedi. Beştepe’nin hukukçuları birinci evvel misyon mühletinin kısaltılmasını gündeme aldı. Lakin hukuken sakat olduğu görüldü. Odatv’de dün yayınlanan “Merkez Bankası Başkanı’nın vazifeden alınmasının perde ardında neler yaşandı?” başlıklı haberde bu bilgiler yer aldı. Habere nazaran, diğer bir metot bulunamayınca, üst seviye bürokratlar için konulmuş bir genel düzenlemeye dayanılarak vazifeden alma kararının alınması konuşuldu. Hukukçular buna da itiraz etse de karar verildi. Hususa yakın bir kaynak, bu büyük riskin alınabilmesinde tek faktörün Çetinkaya’nın hukuken itiraz etmeyeceği beklentisi olduğunu belirtti. Buna rağmen düzenlemenin kamu menfaatini direkt etkilemesi sebebiyle üçüncü taraflarca da mahkemeye taşınmasının mümkün. Önümüzdeki günlerde ayrıca farklı sürprizler sonucunda hukuken kimin Merkez Bankası’nın lideri olduğu tartışılır hale gelebilir. Başka yandan muhalefetin kararı yargıya taşımaya hazırlandığı belirtiliyor.
Aydınlık
