Geçen hafta açıklanan gelişmiş ülke merkez bankaları kararları ile global manada yeni bir nakdî genişleme devrine girildi. Her ne kadar bir faiz indirimi gelmese de bu istikamette yapılan güçlü açıklamalar global piyasaların istikameti konusunda tesirli oldu.
ABD Merkez Bankası (Fed), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Japonya Merkez Bankası (BoJ) geçen hafta siyaset faizleriyle ilgili kararlarını açıkladı. Fed ve ECB faiz indirimine dair kıymetli açıklamalarda bulunurken, BoJ uygulamada olan genişleyici para siyasetine devam etme kararı aldı.
Analistler, global büyümenin yavaşladığı, risk iştahının azaldığı, jeopolitik risklerin arttığı bu periyotta gelişmiş ülke merkez bankalarının aldığı kararların gelişmekte olan ülkeler açısından olumlu olacağını kestirim ediyor.
Faiz indirimleri ve varlık alımlarıyla birlikte fonlama maliyetlerinin aşağı gelmesi beklenirken, bu durum gelişmekte olan ülke ekonomilerine daha düşük faiz ödemesi, fonlara daha süratli ulaşma fırsatı sunarken, direkt yabancı yatırımların artabileceği sinyalini de veriyor.
Analistler, Fed’in son açıklamalarıyla birlikte yıl sonuna kadar üç faiz indirimine gitmesini beklerken, dördüncü faiz indiriminin masada bulunduğunu belirtiyor.
ABD TAHVİL FAİZLERİ YÜZDE 2’NİN ALTINA GERİLEDİ
Fed ve ECB’nin yaptığı açıklamalar sonrası gelişmiş ülke tahvil getirileri tarihi düşük düzeyleri test ederken, ABD 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 1,97 ile 9 Kasım 2016’dan bu yana en düşük düzeyine indi.
Haziran başında 25 baz puan olan ABD 10 yıllık tahvil getirisi ile 3 aylık tahvil getirisi ortasındaki fark, Fed açıklamaları sonrası 8 baz puana kadar geriledi.
Analistler, tahvil getirilerindeki bu düşüşün ve 10 yıllık ile 3 aylık tahvil getirileri ortasındaki makasın daralmasının Fed’in güvercin açıklamalarıyla direkt ilgili olduğunu belirtiyor. ECB’nin de gerektiği takdirde varlık alım programına tekrar başlayabileceğini tabir etmesi sonrası Almanya 10 yıllık devlet tahvili faizleri yüzde eksi 0,3 düzeylerini gördü.
NEGATİF GETİRİLİ BORÇLANMA ARAÇLARI 12 TRİLYON DOLARI AŞTI
Azalan risk iştahıyla birlikte tahvillere olan talep artarken, negatif getirili borçlanma araçlarında yeni rekorlar da kırılmış oldu.
Analistler, 2016’da tarihi doruğunu gören negatif getirili borçlanma araçları piyasa bedelinin haziranda 12 trilyon doların üzerine çıktığını ve rekor tazelediğini lisana getiriyor. İlgili varlıkların piyasa kıymeti 2018’de 6 trilyon dolar düzeyindeydi.
ECB bankaların ellerindeki parayı iktisada aktarmalarını istediği için bankalarda tutulan rezervler için yüzde 0,4 vergi alıyor. Hasebiyle bankalar bu ödeme zorunluluğundan kurtulmak için risk düzeyi düşük başka enstrümanlara yöneliyor.
Almanya’nın 10 yıllık tahvil faizinin yüzde eksi 0,3 düzeyine gelmesinin sebeplerinden biri finansal kuruluşların bu masraflardan kurtulmak için uzun devirli tahvillere olan talebinden ileri geliyor.
ECB’nin son toplantıda altına çizdiği varlık alımlarına devam edebileceği vurgusunun, tahvil getirileri ve iktisat üzerinde kıymetli tesirlere sahip olması bekleniyor. Böylelikle negatif bölgede olan getiri düzeylerinin daha düşük düzeylere gelmesi halinde, yatırımcıların öteki yatırım araçlarına yönlenmesi bekleniyor.
PARASAL GENİŞLEME SONRASI DİREKT YABANCI YATIRIM ARTIYOR
Küresel finans krizi sonrasında gelişen ülke merkez bankalarının mali genişlemeye gitmesiyle Türkiye’nin de ortalarında olduğu gelişmekte olan ülkeler büyük yarar sağlamıştı.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nün (UNCTAD) 2019 raporuna nazaran global iktisatta gelişmekte olan ülkelere gelen direkt yabancı yatırımlar (DYY) 2006’da 404 milyar dolar düzeyindeyken, 2008 krizinden sonra yaşanan nakdî genişleme devrinde değerli artış kaydetti.
Gelişmekte olan ülkelere yapılan direkt yabancı yatırımlar 2010’da 622 milyar dolara, 2014’te 677 milyar dolara ve 2015’te 729 milyar dolara ulaştı.
Parasal genişleme sürecinin sonuna gelindiği 2016 yılında gelişmekte olan ülke ekonomilerine gelen DYY fiyatı 656 milyar dolara gelirken, 2018 prestijiyle 706 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
TÜRKİYE YABANCI YATIRIMDA KIYMETLİ BİR DURAK
Parasal genişlemenin yaşandığı periyotta Türkiye’ye gelen DYY ölçüsünde da değerli artış görüldü. Türkiye, kendi iç ve dış dinamiklerinin büyüme için hayli olumlu seyrettiği 2005 – 2007 devrinde rekor düzeyde direkt yabancı yatırım çekti. 2008 krizi sonrası bu sayı yarı yarıya düşse de kriz sonrasında gözle görülür bir artış yaşandı.
Türkiye iktisadının 2008’de 19 milyar dolar olan direkt yabancı yatırım fiyatı, 2009’da 8,5 milyar dolara inerken, 2011 yılında 16 milyar dolar düzeyine çıktı. Direkt yabancı yatırımların menşei incelendiğinde Türkiye’nin çektiği DYY’nin ortalama yüzde 60’ından fazlası Avrupa Birliği ülkelerinden geldi.
Analistler, Avrupa’da yaşanacak bir nakdî genişleme durumunda Türkiye’nin yatırımcıların kıymetli duraklarından biri olacağını belirtiyor.
