Ankara’da 13 Aralık 2018’de dokuz kişinin öldüğü Yüksek Süratli Tren (YHT) kazasıyla ilgili soruşturma kapsamında hazırlanan eksper raporunda ihlam ve kusurlar tek tek sıralanırken periyodun TCCD genel müdürü ve yardımcıları da kusurlu bulundu. Kusurlu bulunanlar ortasında kazadan sonra genel müdürülüğe getirilen periyodun genel müdür yardımcısı da var.
Kazanın üç adet ‘kök’ nedeninin olduğunu belirten raporda birinci nededin ‘hattın eksikleriyle açılması’ olduğu söz edildi. “Ankara-Sincan süratli tren sınırını imalatı tamamlanmadan, ETCS/ERTMS sistemi gerekleri olmadan işletmeye açtığı için TCDD Genel Müdürü İsa A. kusurludur. Kazanın birinci ‘kök’nedeni, çizginin eksikleri olduğu halde açılması, başka bir tabirle çizginin açılması için çabuk edilmesidir.”
İkinci ‘kök’ neden yanlış trafik idare sistemi kurulması
TCDD çizgilerinin yarıdan fazlasında trafiğin Trenlerin Merkezden Yönetimi Sistemi’yle (TMİ) yönetildiği belirtilen raporda “Yeni geliştirilen trafik idare sisteminin kelam konusu düzenlemelere uygun olması zorunluluktur. Yanlış bir trafik idare sistemi kurulması kazanın ikinci ‘kök’ nedenidir” dendi.
Raporda çizginin erken açılmasından kaynaklı ETCS/FRTMS ile yönetilemeyeceğinden, bunun yerine Genel Müdür Yardımcısı Ali İhsan U. ve TCDD Genel Müdürlüğü Daire Lideri Mükerrem A. imzalı yazıyla yeni trafik idare sistemi kurulduğu anlatıldı: “Bu sistem daha evvel uygulanan bir sistem değildir. Mümkün riskleri bilinmemektedir ve literatürde karşılığı yoktur. Bunun milletlerarası düzenlemelerde ve memleketler arası demiryolu ağında karşılığı bulunamamıştır. Yeni bir trafik idare sistemi kurulması emniyet açısından büyük bir değişikliktir. Bu nedenle, Ali İhsan U. ve Mükerrem A. ile Trafik ve İstasyon Dairesi Başkanlığı Şube Müdürü Recep K. kusurludur.”
Ali İhsan Uygun, 19 Şubat 2019’da TCDD genel müdürlüğüne getirilmişti.
Bu isimlerin hiçbiri kuşkulu ya da sanık değil.
Risk tahlili yapılsa çizgi açılmazdı
Yeni trafik idare sisteminin birçok değişikliğe de tabi tutulduğunun anlaşıldığı belirtilen raporda şu sözlere yer verildi: “Hattın açılması kararla ilgili yapılması gereken birinci risk tahlili yapılmamıştır. Şayet çizginin ETCS/FRTMS olmaksızın işletmeye açılmasıyla ilgili bir risk tahlili yapılsaydı muhtemelen açılmaması tarafında karar verilecek ve bu başlık altında sonradan yapılması gerektiği düşünülen hiçbir risk tahliline gerek kalmayacaktı.”
Üçüncü ‘kök’ neden hareketlerin doğudan batıya alınması
Raporda değiştirme nedeniyle kazaya neden olan manuel M74 makasının hareketlerin doğudan batıya alınmasıyla çok kıymetli hale geldiği de belirtilerek şöyle dendi: “YHT hareketleri doğuda yapıldığı vakitlerde direkt tesirli en az üç dört kişinin kusuruyla kaza olma riski varken, batıda yapılmaya başlayınca bu sayı bir iki bireye düşmüştür. Hareketlerin doğudan batıya alınması kazanın üçüncü ‘kök’ nedenidir. Bu kararın alınmasında sorumluluğu bulunan TCDD Genel Müdür Yardımcısı İsmail Ç., 8’inci Bölge Müdürü Duran Y., 8’inci Bölge Servis Müdürü Ünal S., 8’inci Bölge Servis Müdür Yardımcısı V. Ergün T. kusurludur.”
İsmail Ç. ve V. Ergün T. kuşkulu ya da sanık değil.
Makasçı hat-1’den vermesi gereken yolu hat-2’den verdi
Soruşturma kapsamında üç tutukludan biri olan, tren teşkil memuru (makasçı) Osman Yıldırım’ın da hat-1’den vermesi gereken yolu hat-2’den vermesi nedeniyle kusurlu olduğu belirtildi.
Sinyalsiz işletmecilik yapılan sınırlarda, makasın, istasyonun hangi yoluna düzenlendiğini gösteren makas feneri olması gerekirken, Ankara- Sincan sınırında makas feneri bulunmadığına değinildi: “Kamera imajlarından Osman Yıldırım’ın makasa uzaktan baktığı ve gerçek yolda olduğunu düşünerek geri döndüğünün kanaati oluşmuştur. Kazada ölen makinist Adem Yaşar’ın, hat-1’den gitmesi gerekirken hat-2’den gittiğinin farkında olmaması ya da bunu önemsememesi kazaya neden olmuştur. Adem Yaşar, altı dakika boyunca yanlış sınırdan gittiğini fark etmemesi, fark etse bile bunu önemsemeyerek treni durdurmaması nedeniyle kusurludur.”
Yıldırım’a, işbaşı eğitimi verilmeden işbaşı yaptırıldığı için Ankara Gar Müdürü Talip Ü., Müdür Yardımcısı Vekili Kadir O., emniyet idare sisteminin gerçek çalışmadığı için TCDD Genel Müdürlüğü EKAY Daire Lideri Tuna A. da kusurlu bulundu.
Talip Ü. ve Tuna A. kuşkulu ya da sanık değil.
Ankara başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmada, tren teşkil memuru (makasçı) Osman Yıldırım, hareket memuru Sinan Yavuz ve kontrolör Emin Ercan Erbey mahkemece tutuklanırken, TCDD 8’inci Bölge Müdürü Duran Y., YHT Gar Müdür Yardımcısı Kadir O. ve YHT Gar Bölge Müdürlüğü Trafik ve İstasyon İdaresi Servis Müdürü Ünal S.’nin kuşkulu sıfatıyla sözü alınmıştı.
