Otomobil fiyatlarına gelen artırımlar durulmuyor. Geride bıraktığımız 2022 yılında, kurdaki yükseliş ve artan maliyetler paralelinde markalar neredeyse her ay fiyatları güncellemek zorunda kalmıştı. Kimi aylarda markaların artırım yapma sıklığı üçe kadar çıkmıştı. Geçen yıl araba fiyatlarında ortalama yüzde 70 artırım yaşandı. Türkiye’de en ucuz arabanın fiyatı 400 bin TL’ye dayandı. 2023’ün birinci haftası da artırımlarla başladı.
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine nazaran Renault, Volkswagen, Hyundai üzere markaların web sitelerinde fiyat listelerine hafta sonu ulaşılamadı. Bu markaların fiyat listesi kategorisine giren tüketiciler, ‘fiyatlarımız güncellenmektedir’ yazısıyla karşılaştı. Fiyatları güncelleyen birçok markaların artırım oranlarını bugün öğleye kadar açıklaması bekleniyor.
Otomotiv data tahlil şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, hafta sonu takım olarak markalarla yaptıkları görüşmeler ve tahliller sonucunda bu hafta yapılacak artırım oranının ortalama yüzde 4 olmasını beklediklerini söyledi.
Zamlar tek seferde yansıtılmıyor
Konuştuğumuz marka temsilcileri, araba fiyatlarının yıla artırımla başlamasının en değerli nedenlerinden birinin aralık ayında Euro kurundaki yükseliş olduğunu söyledi. Başka yandan global çapta yaşanan enflasyon ve güç krizi üretim maliyetlerini artırdığı için yurt dışından gelen araçların fabrikadan çıkış maliyeti de artmaya devam ediyor.
Nissan, Renault, Dacia, Fiat, Peugeot, Opel ve Citroen bayiliğini yapan Gülan Otomotiv İdare Heyeti Lideri Alp Gülan, İKTİSAT gazetesine konuşan birçok markalanın artırım oranlarını fiyatlara tek seferde yansıtmadığını belirterek, şunları söyledi: “17.8 TL civarında Euro kuru son haftalarda 20 TL’ye kadar çıktı. Artırımlarda bunun tesiri var. Başka yandan, üretim maliyetlerindeki artış fiyatlara yansıyor. Yurt dışından gelen araçların fabrikadan çıkış fiyatı arttı.
Enerji maliyetlerindeki artış fiyatlara yansıyor. Öteki yandan, lojistik maliyetleri azalsa da hammadde fiyatları artıyor. İkisinin tesiriyle fiyatlar atıyor. Artırım oranlarını tam kestirememekle birlikte genelde markaların yüzde 4’ün üzerinde çıkmamaya çalıştığını görüyoruz. Zira yüzde 7-8’lik bir artırımlar ÖTV ile birleşince, vergi dilimi değiştiğinden bir anda fiyatlar çok süratli yükseliyor. Bu nedenle maliyet artışlarının tamamının bir anda artırım olarak yansıtılmasını beklemiyoruz. Genelde markalar artırım oranını hudutlu tutup ilerleyen günlerde tekrar artırım yapıyor” dedi.
Yapılan artırımlarla birlikte yüzde 80 ÖTV dilimi altında kalan model sayısının da süratle azalması bekleniyor. Ağustos 2021’de yapılan bir evvelki matrah güncellemesinden evvel yaklaşık 50 farklı model yüzde 80’lik dilimin altında kalıyordu. Kasım ayında yapılan ve beklentilerin altında kalan matrah düzenlemesi, sonlu sayıda modelin bir alt vergi dilimine düşmesini sağlamıştı.
Bu modellerin birçok da matrah düzenlemesinin üzerinden yalnızca 1 hafta geçtikten sonra bir üst vergi dilime çıkmıştı. Bu hafta prestijiyle yüzde 80 ÖTV dilimi altında kalan araç sayısının çok daha süratli gerilemesi bekleniyor.”
Zamlara karşın talep güçlü ancak araç yok
Otomotiv dalı temsilcileri, gelen artırımlara karşın yılın birinci yarısında talebin zayıf olmayacağını öngörüyor. Zira seçim öncesinde krediye erişim problemlerinin mali genişleme siyasetine paralel gevşemesi bekleniyor. Geçen yıl krediye erişim zorluğu nedeniyle araç alamayan büyük bir kesim olmuştu. Başka yandan, EYT düzenlemesinin piyasaya olumlu katkı sağlaması bekleniyor.
Engelli araçlardan alınan ÖTV muafiyet limitinin 450 bin 500 liradan 1 milyon 4 bin 200 liraya yükseltilmesinin de satışlara olumlu yansıması bekleniyor. Lakin şu anda piyasada stoklar büsbütün tükenmiş durumda. Zira ÖTV güncellemesi konusunda belirsizliğin ortadan kalkmasıyla hareketlenen otomotiv satışları, yılın son günlerine girilmesiyle beklentilerin de üzerinde hızlanmıştı. 2023’te yeni artırımların geleceğini öngören tüketiciler, adeta bayilere akın etmişti.
Bayilerdeki araçlar tükenince yolda olan araçlar da satılmaya başlamıştı. Dal temsilcileri, geçen ay talebin çok yüksek olması nedeniyle piyasada araç olmadığını lisana getiriyor. Markalar, bilhassa birinci yarıda daha fazla araç getirmek için gayret harcıyor.
2. el fiyatları da artıyor
Sektör yetkilileri, ikinci elde de fiyatların artmaya devam ettiğini tabir ediyor. Son iki ayda fiyatlar yüzde 5’in üzerinde arttı. Sıfır araçlara gelen artırımla paralelinde ikinci el fiyatlarının da yükselmesi bekleniyor. Zira ikinci elde talep artıyor.
Otoshops’un yeni Genel Müdürü Melih Keyifli, “Sıfır arabalara gelmesi beklenen artırımlar nedeniyle ikinci el piyasası epey hareketli, 2023 yılında da tedarik konusundaki problemlerin devam edeceği öngörüldüğünden kısa vadede talepte bir düşüş beklemiyoruz. Seçim öncesi nakdî genişleme siyaseti izleneceği ve EYT’nin müspet katkısı ile talebin artarak devam etmesini bekliyoruz” diye konuştu.
