Ekonomik kriz nedeniyle zora düşüp çalıştırdığı emekçilerin maaşını ödeyemeyen işverenlerin maaş yükünü 3 ay İşsizlik Sigortası Fonu'na yükleyen kısa çalışma ödeneğinin müddeti 3 daha uzatılarak 6 aya çıkarıldı.
Türkiye iktisadı son iki çeyrektir yüzde 3 ve yüzde 2.6 küçülerek resesyona girip krizi tescillemesine karşın, müddet uzatımına münasebet olarak “dışsal etkiler” gösterildi.
ZORLAYICI SEBEPLER
Kısa çalışma ödeneğinden 3 ay müddetle yararlandığı halde durumunu düzeltip kendi ayakları üzerinde duramayan firmalara 3 ay daha maaş takviyesi verilmesini düzenleyen Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Karara nazaran, dışsal tesirlerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamındaki zorlayıcı sebepler gerekçesiyle kısa çalışma uygulanan işyerleri, bu yılın sonuna kadar müracaatta bulunmaları halinde, 3 ay daha kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılacak.
Uzatma dayanağı, maaşları işveren yerine hala İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenen çalışanlar için değil, birebir işyerindeki öbür çalışanlar için verilecek. Karara nazaran ayrıyeten kısa çalışma ödeneği maddedeki bir haftalık mühlet beklenmeden çabucak ödenirken birinci 3 aylık periyotta yapılan ödemeler işsizlik ödeneği müddetinden de düşülmeyecek.
EN FAZLA 3 AYDI
Kısa çalışma ödeneği, olağanda genel ekonomik, sektörel yahut bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma müddetlerinin süreksiz olarak değerli ölçüde azaltılması yahut işyerinde faaliyetin büsbütün yahut kısmen süreksiz olarak durdurulması hallerinde en fazla 3 ay müddetle veriliyordu.
Devlet bütçesi yerine işsizlik sigortası kaynaklarından sağlanan bu ödeneğin verilebilmesi için iktisadın krize girdiğinin ilan edilmesi gerekiyordu. Lakin AKP, bir çok firma kriz yüzünden zora girip personel çıkarmak zorunda kalmasına karşın ekonomik krizin varlığını kabul etmediği için kısa çalışma ödeneği uygulanamadı. Bunun üzerine mevzuata, dışsal tesirlerden kaynaklanan durumlar tabiri eklendi. Böylelikle kriz sözü kullanılmadan, zora düşüp çalışanının maaşını ödeyemeyen firmalara maaş takviyesi sağlamanın önü açılmış oldu.
5 ayda 125 bini aşkın maaş ödendi
İşkur kayıtlarına nazaran, personelinin maaşını ödeyemez duruma düşen işverenlere İşsizlik Sigortası Fonu'ndan, geçen yılın aralık ayından bu yılın nisan ayına kadar geçen 5 ayda yapılan maaş ödemesi 94 milyon 710 bin liraya, maaşı ödenen personel sayısı ise 125 bin 933'e fırladı.
Oysa krizin şimdi derinden hissedilmediği 2017'nin tamamında 506 emekçi için 759 bin lira, 2018'in 11 aylık devrinde de yalnızca 267 personel için 671 bin liralık maaş ödenmişti. Maaşı işveren yerine Fon'dan ödenen emekçi sayısındaki artış ve takviyenin 3 ay uzatılması krizin devam ettiğini gösteriyor.
Erdoğan Süzer/Sözcü
